آیا میدانستید که :رمان داستان دو شهر نوشته چارلز دیکنز با فروش ۲۰۰ میلیون
نسخه، پرفروشترین کتاب تک‌جلدی جهان است؟
آیا میدانستید که :پس از خورشید، ستارهٔ شباهنگ درخشان‌ترین ستارهٔ آسمان شبانه‌است؟
آیا میدانستید که :آلبوم تریلر، اثر مایکل جکسون است با اختلاف ۶۰ میلیون نسخه با دومین آلبوم، پر فروش‌ترین آلبوم موسیقی جهان است؟
آیا میدانستید که :سوزن‌دوزی‌های مهتاب نوروزی، مشهورترین سوزن‌دوز ایران، در کاخ موزه سعد آباد نگهداری می‌شود؟
آیا میدانستید که :صفحه وب میلیون دلاری وب‌گاهی است که در سال ۲۰۰۵ توسط الکس تیو، برای تأمین مخارج تحصیلات دانشگاهی خود شکل گرفت و از یک میلیون پیکسل تشکیل شده‌است؟
آیا میدانستید که :روح‌الله نیکپا نخستین مدال آور المپیک در تاریخ کشور افغانستان است؟
آیا میدانستید که :فرانسیس فورد کوپولا پدید آورنده سه گانه فیلم پدرخوانده عموی نیکولاس کیج، بازیگر معروف و برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد است؟
آیا میدانستید که : ویتک خرس معروف ایرانی ارتش لهستان بود که به ازای دو کنسرو ماهی به سربازان ارتش لهستان فروخته و به خدمت در ارتش این کشور مشغول شد؟
آیا میدانستید که : جان استفن آکواری دونده استقامت اهل کشور تانزانیا است که با وجود کسب مقام آخر در ماراتن بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۸ مکزیکو سیتی معروف تر از برنده اتیوپیایی این دوره از مسابقات شد؟
آیا میدانستید که : محمد حسین کبادی از امدادگران و جزو نیروهای واکنش سریع هلال احمر ایران مسافت یک هزار و ۵۰ کیلومتری خلیج فارس را در ۸۵ روز شنا کرد؟
آیا میدانستید که : گورستانی در محله دولاب در جنوب شهر تهران وجود دارد که بزرگترین آرامگاه لهستانی‌های پناهنده به ایران در سال ۱۹۴۲ میلادی است؟
آیا میدانستید که : باباشمل لقبی بود که به سردسته ٔلوطی‌ها و داش‌های شناخته شدهٔ محله‌های تهران اطلاق می‌شد؟
آیا میدانستید که : لغت‌نامه دهخدا علاوه بر علی‌اکبر دهخدا و همکاران اولیه وی، گروهی ۴۸ نفره از پژوهندگان زبان و ادب فارسی را در طی بیش از شصت سال به تهیه مواد، تنظیم و تالیف آنها وا داشته بود؟
آیا میدانستید که : پردهٔ آهنین نامی بود که دیوار برلین اصلی‌ترین نماد جنگ سرد به آن مشهور شده بود. این دیوار به مدت ۲۸ سال شهر برلین آلمان را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده بود؟
آیا میدانستید که : آرامگاه کوروش کوچک یا گور دختر درست همانند آرامگاه کورش بزرگ در پاسارگاد است با این تفاوت که اندازه‌ای کوچکتر دارد؟
آیا میدانستید که : محمد ظاهر شاه آخرین پادشاه افغانستان بود که در سال ۱۹۳۳ میلادی، در ۱۹ سالگی به پادشاهی رسید و به مدت چهل سال فرمانروای این کشور ماند؟
آیا میدانستید که : بحران ایران ماجرای پدیداری و سپس نابودی حکومت ملی آذربایجان به رهبری جعفر پیشه‌وری و به پشتیبانی شوروی در سالهای ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ در منطقهٔ آذربایجان ایران بود که در اصل یکی از سرآغازهای جنگ سرد شد؟
آیا میدانستید که : پسرک یا پسر کوچولو نام نخستین بمب هسته‌ای بود که در یک جنگ بکار برده شد. بمب دوم که فت من نام داشت سه روز بعد روی شهر ناگازاکی انداخته شد؟
آیا میدانستید که : باربارا هارمر نخستین خلبان هواپیماهای مافوق صوت کنکورد در سن ۱۵ سالگی تحصیل را رها کرد تا آرایشگر شود. وی مدت ۵ سال این حرفه را ادامه داد؟
آیا میدانستید که : بوداسَف در اندیشه‌های بودایی به موجوداتی گفته می‌شود که به همهٔ موجودات هوشمند دیگر کمک می‌کنند تا به بیداری روحانی برسند؟
آیا میدانستید که : کوش‌نامه منظومه‌ای حماسی-اساطیری است که در قرن ششم هجری توسط ایرانشاه بن ابی‌الخیر در سالهای ۵۰۰ تا ۵۰۴ هجری به سبک شاهنامه نوشته شده و از تاریخنامههای ملّی افسانه‌ای منظوم فارسی است؟
آیا میدانستید که :تازیانه خداوند لقبی است که رومیان به آتیلا رهبر قوم هونها داده بودند که در زمان حیاتش بزرگترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب داشت؟
آیا میدانستید که :رضا جباری هواپیماربای پرواز شماره ۷۰۷ کیش ایر در ۲۸ شهریور ۱۳۷۴ بود. وی پس از ۱۲ سال از این ماجرا ملیت کشور اسرائیل را برای ادای دِین به کشور میزبان پذیرفت؟
آیا میدانستید که :کلاشنیکف یا آکا-۴۷ یک سلاح تهاجمی است که به نام سازنده آن میخائیل کلاشنیکف نام گرفته‌است؟ این اسلحه در ایران به اشتباه کلاشینکف خوانده می‌شود.
آیا میدانستید که :مهران کریمی ناصری زاده ۱۹۴۲ میلادی در مسجدسلیمان ایران و یک پناهنده ایرانی است که تا سال ۲۰۰۶ به مدت ۱۸ سال در فردوگاه بین‌المللی شارل دو گل فرانسه زندگی کرد؟
آیا میدانستید که :تیمور معروف به تیمور لنگ پایه‌گذار خاندان تیموریان تمام جهان‌گشایی‌ها و جنگ‌هایش را پس از سن ۵۰ سالگی انجام داده‌است؟
آیا میدانستید که :شهناز آزاد روزنامه‌نگار و یکی از پیشگامان جنبش زنان ایران، دختر حسن رشدیه (پدر فرهنگ جدید ایران) است؟
آیا میدانستید که :در دههٔ شصت فیلمی از سیمای جمهوری اسلامی ایران از زندگی و نبردهای اسپرخ‌خان، خانِ بلغارها دوبله و پخش شد که در آن، نام او را اِسپاروخان می‌خواندند؟
آیا میدانستید که : نخستین شورش ثبت شده در تاریخ بشر، توسط کارگران معبد خوفو بخاطر قطع شدن جیره سیر آنها به وقوع پیوسته است؟
آیا میدانستید که :هه پینگ‌پینگ اهل کشور چین با داشتن ۷۴٫۶۱ سانتی‌متر قد، کوچکترین مرد دنیا بود؟
آیا میدانستید که :شبتای زوی که ادعا می‌کرد مسیح موعود یهودیان است در سن چهل سالگی به اجبار محمد چهارم، به دین اسلام روی آورد؟
آیا میدانستید که :پرچم بریتانیا در سال ۱۷۰۷ میلادی از ترکیب پرچم اسکاتلند، پرچم انگلستان و پرچم ایرلند شمالی بوجود آمده‌است؟
آیا میدانستید که :رزم‌ناو هود بزرگترین رزم‌ناو ساخته شده و یکی از افتخارات نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا در ۲۴ می ۱۹۴۱ با نخستین شلیک توپخانه نبردناو بیسمارک آلمان در عرض ۵ دقیقه غرق شد؟
آیا میدانستید که :شیردال در میان مردمان ایران باستان و عیلامی‌ها نقش محافظ گنجینه‌های خداوند را به عهده داشتند؟
آیا میدانستید که :قلعه شوش قلعه‌ای است که توسط ژاک دو مورگان فرانسوی برای سکونت باستان‌شناسان فرانسوی و با استفاده از آجرهای کاخ آپادانای شوش و سنگ‌نبشته‌های میخی چغازنبیل ساخته شده‌است؟
آیا میدانستید که : گاو سنگی بزرگ کاخ آپادانای شوش که حدود دوازده تن وزن داشت زیر ضربات پتک ژان دیولافوای فرانسوی شکسته شد؟
آیا میدانستید که : جورج غول پیکر بزرگترین سگ دنیاست. جورج غول پیکر با بلندی قد ۱٫۰۹ متر و وزن ۱۱۱ کیلوگرم در آریزونای آمریکا زندگی می‌کند؟
آیا میدانستید که : برادران غلامعلی بایندر و یدالله بایندر یکی در خلیج فارس به دست نیروهای انگلیسی و دیگری در دریای خزر به دست نیروهای روسی با فاصله یک روز از هم در راه دفاع از میهن کشته شدند؟
آیا میدانستید که : جورج هربرت واکر بوش و جورج دبلیو بوش دو رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا از اعضای محفل مخفی جمجمه و استخوان اند؟
آیا میدانستید که :باراک اوباما در سال ۲۰۱۰ بعد از گذشت ۶۲ سال، بابت آزمایش میکروب سفلیس در گواتمالا توسط دولت ایالات متحده آمریکا بر روی شهروندان این کشور، عذر خواهی کرد؟
آیا میدانستید که : نقش رستم مجموعه‌ای باستانی در روستای زنگی‌آباد استان فارس است که از حدود سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا سال ۶۲۵ میلادی مورد استفاده بوده‌است؟
آیا میدانستید که :حسن رشدیه که لقب پدر فرهنگ جدید ایران به او داده‌اند با توصیه پدرش که از روحانیان بود به جای رفتن به نجف و خواندن درس طلبگی، به استانبول، مصر و بیروت رفت تا آموزگاری نوین را فراگیرد؟
آیا میدانستید که :حسین امانت در ۲۴ سالگی طرح برج آزادی را که تلفیقی از معماری دوران هخامنشی، ساسانی و دوره اسلامی است با نام میدان شهیاد در مدت ۲۸ ماه اجرا کرد؟
آیا میدانستید که :جبار باغچه‌بان بنیان‌گذار نخستین کودکستان، نخستین مدرسه کر و لال‌های ایران و همچنین نخستین مؤلف و ناشر کتاب کودک در ایران است؟
آیا میدانستید که :طاق کسری یا ایوانِ مداین نام کاخ پادشاهان ساسانی در شهر بغداد است که بلندترین طاق خشتی ساخته شده به دست انسان می‌باشد؟
آیا میدانستید که :گیوم آپولینر یکی از برجسته‌ترین شاعران نخستین دهه قرن بیستم میلادی در فرانسه به اتهام دزدی از موزه لوور یک هفته در زندان بود؟
آیا میدانستید که :دیپ بلو نخستین کامپیوتر شطرنجبازی است که در ماه مه ۱۹۹۷ توانسته‌است قهرمان شطرنج جهان را شکست دهد؟
آیا میدانستید که :پنگوئن امپراتور نر در مدت دوماهی که وظیفه محافظت از تخم را به عهده دارد هیچ چیز نمی‌خورد؟ (تصویر)
آیا میدانستید که :هایکو کوتاه‌ترین گونهٔ شعر در جهان است و ژاپنی‌ها ابداع کنندهٔ هستند؟
آیا میدانستید که :مایاها نخستین قومی در جهان بودند که در حدود سال ۳۶ پیش از میلاد موفق به کشف عدد صفر شدند و تنها ششصد سال بعد بود که هندی‌ها به راز صفر پی بردند؟
آیا میدانستید که :اَرگ رایِن در شهر کرمان با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع، دومین بنای خشتی بزرگ جهان پس از ارگ بم است؟
آیا میدانستید که :آفریقای سیاه اصطلاحی است که برای مناطق جنوب صحرای بزرگ آفریقا به‌کار می‌رود و این نام به خاطر سیاه‌پوست بودن اکثر ساکنان این مناطق رواج یافته‌است؟
آیا میدانستید که :سیاه‌مجد در اساطیر ایران دوره اسلامی نام مرد سیاهپوستی است که اغلب در پشت مسجدها و در حال قضای حاجت است؟
آیا میدانستید که :زامبی رایانه‌ای اغلب برای فعالیت‌هایی مانند گسترش هرزنامه‌های الکترونیکی و بدون آگاهی صاحب واقعی رایانه، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد؟
آیا میدانستید که :دیناور به پیروان دین مانوی گفته می‌شد. آئینی عرفانی که ترکیبی از ادیان مسیحیت، زرتشتی و گنوسی بود؟
آیا میدانستید که :پلاستوفوم نوعی پلیمر سفید رنگ که عایق رطوبت، صدا و حرارت است. این پلیمر در ایران به نام یونولیت شناخته می‌شود؟
آیا میدانستید که :غلامحسین نقشینه بازیگر معروف نقش دایی جان ناپلئون بود که در خردادماه سال ۱۳۴۱ با سِمت معاون مدیرکل امور مخابرات سازمان برنامه و بودجه بازنشسته شد؟
آیا میدانستید که :شطرنج۹۶۰ گونه‌ای از بازی شطرنج است که بابی فیشر قهرمان سابق شطرنج جهان، پدید آورنده آن است. تنها تفاوت این شطرنج با شطرنج کلاسیک در چگونگی جای‌گیری مهره‌ها (به جز پیاده‌ها) است؟
آیا میدانستید که :جنگ تریاک بین سالهای ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۲ میلادی میان انگلستان و چین روی داد. این جنگ نخستین مرحله نفوذ موثر کشورهای اروپای غربی به چین به شمار می‌رود؟
آیا میدانستید که :تلخ‌ترین ترکیب شیمیایی شناخته شده تاکنون توسط بشر دناتونیوم نام دارد؟
آیا میدانستید که :کافه گلاسه، بستنی‌های فرنگی، قهوه ترک و قهوه فرانسوی برای نخستین بار در سال ۱۳۰۶ در کافه نادری به ایرانیان عرضه شد؟
آیا میدانستید که :یهودی سرگردان در ادبیات عامیانهٔ اروپا داستان یک یهودی است که به مسیح توهین می‌کند، و به تاوان آن تا بازگشت مسیح باید زمین را بپیماید؟
آیا میدانستید که :تیله را در اهواز و آبادان فِنگ، در خراسان توشله، در تبریز مازی، در ایلام گُلو و در سقز کردستان که لا می گویند؟
آیا میدانستید که : اِدو نام یک دهکدهٔ ماهیگیری کوچک در ژاپن بود که بعدها به یکی از بزرگترین شهرهای جهان به نام توکیو، به معنی پایتخت شرقی، تبدیل شد؟
آیا میدانستید که :نام آذربایجان معرب آتروپاتکان است و ریشه نام به سردار پارسی هخامنشیان، آتروپات برمی‌گردد که بخش‌های شمال ایران را در زمان حمله اسکندر از اشغال حفظ کرد؟
آیا میدانستید که :نمایش آدم و حوا نخستین تئاتر زنان در ایران بود که محوریت آن آزادی زنان بود و نمایش‌نامه آن توسط جمعیت نسوان وطنخواه و میرزاده عشقی در سال ۱۳۰۲ آماده شده بود؟
آیا میدانستید که :پنگوئن امپراتور می‌تواند ۱۸ دقیقه در عمق ۵۳۵ متری زیر آب بماند. و در شرایط اضطراری، توانایی کاهش سوخت و ساز بدن و غیرفعال کردن عملکرد اندام‌های غیر ضروری را دارد؟
آیا میدانستید که :نام کوروش بزرگ در پارسی باستان «کوروش»، در زبان عیلامی «کوراش»، در متون اکدی «کورِش»، در تورات بصورت «کورُش» و «کورِش»، در زبان یونانی «کورُس»، در کتاب آثار الباقیه «کورُش»، در مروج الذهب «کورُس» و در کتاب تاریخ الرسل و الملوک «کِیرُش» نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که :موزه هنرهای معاصر تهران بزرگترین و گرانبهاترین گنجینه آثار هنری مدرن در خارج از ایالات متحده و اروپا را داراست؟
آیا میدانستید که :سیاه‌چاله ناحیه‌ای از فضا-زمان است که هیچ چیز، حتی نور هم نمی‌تواند از میدان گرانشی آن بگریزد؟
آیا میدانستید که :نادر جهانبانی، سپهبد خلبان نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، به خاطر چهره اروپایی‌اش به عنوان ژنرال چشم‌آبی معروف بود؟
آیا میدانستید که :فیفا ۱۰۰ نام فهرستی از صد بازیکن فوتبال برتر دنیاست که به درخواست فیفا و بوسیله پله، بازیکن فوتبال برزیلی، در سال ۲۰۰۴ نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که :هارولد لوید که حرکات خطرناک در داستان فیلم را خود انجام می‌داد به همراه چارلی چاپلین و باستر کیتون در زمره محبوب‌ترین کمدین‌های دوران فیلم صامت به‌شمار می‌آید؟
آیا میدانستید که :دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان و بزرگترین منبع ماهیان خاویاری در جهان بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان را تأمین می‌کند؟
آیا میدانستید که :ماهاتما به معنای روح بزرگ لقب مهانداس کارامچاند گاندی رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها بود که ملت هند را در راه آزادی از استعمار امپراتوری بریتانیا رهبری کرد؟
آیا میدانستید که :کندترین ماهی دریا اسب دریایی است که با سرعت ۰٫۰۱۶ کیلومتر بر ساعت شنا می‌کند؟
آیا میدانستید که :استارباکس با داشتن ۱۹۹۷۲ شعبه در ۶۰ کشور دنیا، بزرگترین کافی‌شاپ زنجیره‌ای در جهان است؟
آیا میدانستید که :آسپرین یکی از پر طرفدارترین داروها در دنیاست که سالانه ۵۰۰۰۰ میلیون عدد از آن در جهان مصرف می‌شود؟
آیا میدانستید که :ببرهای تامیل یک گروه نظامی جدایی‌طلب است که در ماه می سال ۱۹۷۶ برای ایجاد یک ایالت مستقل در شمال و شرق سری‌لانکا پایه‌گذاری شد؟
آیا میدانستید که :نخستین آلبوم راک اند رول به دست فرهاد مِهراد معروف به فرهاد در ایران منتشر شد؟
آیا میدانستید که :امپراتوری مغول در سده‌های میانی تاریخ (۵۰۰ میلادی تا ۱۵۰۰ میلادی) با وسعت ۲۴ میلیون کیلومتر مربع بزرگترین امپراتوری جهان بشمار می‌آمد؟
آیا میدانستید که :جان رونالد روئل تالکین خالق رمان‌های هابیت و ارباب حلقه‌ها و ۱۵ زبان تخیلی است که شخصیت‌های مختلف سرزمین‌های خیالی داستان‌هایش به آن زبان‌ها سخن میگویند؟
آیا میدانستید که :استوانهٔ کوروش در سال ۱۹۷۱ میلادی به همهٔ زبان‌های رسمی سازمان ملل متحد منتشر شد و بدلی از این استوانه در مقر سازمان ملل در شهر نیویورک قرار گرفت؟
آیا میدانستید که :الیا کازان به عنوان کارگردان، دو جایزه اسکار، چهار جایزه گلدن گلوب و سه جایزه تونی را از آن خود کرد؟
آیا میدانستید که :تنها جانوری که می‌تواند پس از بلوغ جنسی به دوره نابالغی بازگردد، تیولا یا عروس دریایی نامیرا است که صدها سال عمر می‌کند؟
آیا میدانستید که :سومو یک سبک کُشتی ژاپنی است که در آن هدف شرکت‌کنندگان این است که حریف خود را از رینگ بیرون انداخته یا او را وادار کنند تا یکی از اعضای بدن خود را بر زمین گذارد؟
آیا میدانستید که :سرخ‌جامگان به رهبری مازیار در طبرستان و خرم‌دینان به رهبری بابک در آذربایجان علیهٔ عباسیان قیام کردند و سرانجام کشته شدند؟
آیا میدانستید که :نوار موبیوس سطحی است که فقط یک رو و فقط یک مرز دارد. این نوار مثالی از یک رویهٔ جهت‌ناپذیر در ریاضیات است؟
آیا میدانستید که :ریچارد نیکسون از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴، سی‌وهفتمین رئیس جمهور آمریکا بود و تا به امروز نخستین و تنها رئیس‌جمهور این کشور است که از مقام خود کناره‌گیری کرده‌است؟
آیا میدانستید که :« زبان مردم آذربایجان نه ترکی بلکه زبانی بنام زبان تاتی ایران بوده‌است » موضوع رساله دکترای احسان یارشاطر بود؟
آیا میدانستید که :در جریان محاکمهٔ پزشک احمدی در سال ۱۳۲۰، احمد کسروی با این عنوان که او «واسطه افزار جرم» بوده نه عامل آن، وکیل مدافع وی بود؟
آیا میدانستید که :دقیقی آغاز کننده سرایش شاهنامه و از معدود شاعران ادبیات فارسی است که آئین مزدیسنا داشته‌است؟
آیا میدانستید که :یوناتان نتانیاهو برادر بزرگ‌تر بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در جریان عملیات آزادسازی مسافران هواپیمای فرانسوی در ۴ ژوئیه ۱۹۷۶ در فرودگاه انتبه کشته شد؟
آیا میدانستید که :بهاءالدین ولد نام پدر و بهاء ولد نام پسر مولوی بوده‌است؟
آیا میدانستید که :قلعه دختر به قلعه‌های دست‌نیافتنی‌ای می‌گفتند که تصرف آنها مشکل بوده‌است و در چندین شهر ایران آثاری از آنها برجای مانده‌است. همچنین گاه در مقابل آنها قلعه دیگری به نام قلعه پسر ساخته می‌شد؟
آیا میدانستید که :ام‌تی‌وی نخستین شبکه تلویزیونی جهان بود که به طور شبانه روزی موسیقی پخش می‌کرد؟
آیا میدانستید که : برج گنبد کاووس بلندترین بنای آجری دنیا است و بیش از هزارسال قدمت دارد؟
آیا میدانستید که : بتهوون بهترین آثارش را در دورانی که کم‌شنوا و در نهایت ناشنوا بود خلق کرد و بیشترین ساختارشکنی‌هایش مربوط به این دوران است؟
آیا میدانستید که : گروهی از ماساگت‌ها که از اقوام ایرانی‌تبار و از تیرهٔ سکایی در آسیای میانه بودند به جنوب شرقی ایران کوچیدند و این سرزمین را به نام خود سکستان یا سیستان کنونی خواندند؟
آیا میدانستید که : پروژهٔ منهتن (پروژهٔ ساخت بمب اتم) با امضا و تائید آلبرت اینشتین شروع شد، اما با این وجود سازمان اف‌بی‌آی به دلایل امنیتی به وی اجازهٔ مشارکت در این پروژه را نداد؟
آیا میدانستید که : رمز ژنتیکی مربوط به رفتارِ تعلّقی (دوستانه) در انسان و بونوبو (شامپانزهٔ کوتوله) مشترک است؟ این کد ژنتیکی در شامپانزه معمولی نیست؟
آیا میدانستید که : نبرد نرماندی بزرگترین عملیات آبی خاکی تاریخ محسوب می‌شود؟
آیا میدانستید که : جنگ ایران و عراق (به مدت ۸ سال) طولانی‌ترین جنگ سده بیستم میلادی بود؟
آیا میدانستید که : کمبوجیه دوم پسر بزرگ کورش هنگامی‌که به پادشاهی رسید به سوی مصر لشکر کشید و بر فرعون‌های مصر که بیش از سه هزار سال حکومت می‌کردند پیروز گشته و وارد مصر شد؟
آیا میدانستید که : سلیمان حییم علاوه برفرهنگ‌های انگلیسی به فارسی و برعکس، فرهنگ‌های فرانسوی به فارسی، عبری به فارسی و برعکس را نیز تدوین کرده‌است و با زبان‌های ترکی و آلمانی و روسی آشنایی داشته‌است؟
آیا میدانستید که : دکتر علی ملک‌حسینی نخستین پیوند کبد از فرد زنده به فرد زنده را در بیمارستان نمازی شیراز انجام داد؟
آیا میدانستید که : در دورهٔ جنبش مشروطه انجمن‌های سرّی و نیمه‌سری زیادی در ایران به وجود آمدند؛ در این دوران انجمن‌های زنان نیز به طور مخفیانه شکل گرفتند که در انقلاب مشروطه شرکت می‌کردند و سپس سازمانهای حقوق زنان تاسیس شدند که جنبش زنان ایران را آغاز کردند؟
آیا میدانستید که : قلندران معمولاً دلقی سبزرنگ از جنس پشم پوشیده و موی سر و ریش و سبیل و گاهی بعضی از آنان ابروی خود را نیز می‌تراشیده‌اند؟
آیا میدانستید که : شاپور دوم ساسانی پیش از زاده شدن و وقتی درون شکم مادرش بود، پدرش هرمز دوم درگذشت؛ در روایات آمده که درباریان و موبدان تاج شاهی بر شکم مادرش گذاشتند؛ بدین ترتیب وی از بدو تولد شاهنشاه بود؟
آیا میدانستید که : بمب هیدروژنی تزار قوی‌ترین بمب آزمایش شده توسط بشر است که حدود ۳۰۰۰ برابر بمب اتمی هیروشیما قدرت داشت و تا ۶۰۰۰ برابر نیز قابل ارتقا بود؟
آیا میدانستید که : نبرد عین جالوت اولین نبردی بود که در آن مغول‌ها به شکل ماندگاری شکست خورده و از ادامه پیشروی بازماندند؟
آیا میدانستید که : پیمان نانجینگ پیمانی بود که پس از جنگ تریاک نخست بین بریتانیا و چین بسته شد و مطابق آن هنگ کنگ به پادشاهی بریتانیا واگذار شد؟
آیا میدانستید که : کوه سرگردان جلد سوم جزیره سرگردانی و آخرین رمان سیمین دانشور، از سال ۱۳۸۶ مفقود شده‌است؟
آیا میدانستید که : مزدا نام شرکت خودروسازی مشهور ژاپنی، برگرفته از نام اهورامزدا بوده‌است؟
آیا میدانستید که : سمیرامیس ملکهٔ افسانه‌ای سرزمین بابل است که باغ‌های معلق بابل برای او ساخته شد؟
آیا میدانستید که : تا پیش از آن که رضاشاه، شیره‌کش‌خانه‌ها را تعطیل و اداره آنها را ممنوع نماید این مکان‌ها در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار در اوج فعالیت خود بود ؟
آیا میدانستید که : بلشویک‌ها گروهی از حزب کارگر سوسیال دموکرات مارکسیستی روسیه بودند که در دومین کنگره حزب در ۱۹۰۳ به رهبری ولادیمیر لنین از دستهٔ منشویک‌ها (اقلیت) جدا شده و نهایتاً حزب کمونیست شوروی را تشکیل دادند؟
آیا میدانستید که : بلز پاسکال در سن ۱۸ سالگی، برای کمک به پدرش در انجام محاسبات ریاضی، یک ماشین‌حساب مکانیکی ساخت که قادر به جمع و تفریق اعداد بود که بعدها به نام ماشین حساب پاسکال شهرت یافت؟
آیا میدانستید که : رنسانس یا نوزایی در سالهای ۱۳۰۰ از ایتالیا آغاز شد و در طول سه قرن در سراسر اروپا انتشار یافت؟
آیا میدانستید که : جایزه هوگو قدیمی‌ترین و یکی از معتبرترین جوایز در زمینهٔ داستان نویسی علمی–تخیلی و خیال‌پردازی است که به افتخار هوگو گرنزبک بنیان‌گذار نخستین مجلهٔ علمی-تخیلی به نام او نام‌گذاری شده‌است؟
آیا میدانستید که : مرغ چنگ پرنده‌ای از خانوادهٔ گنجشک‌سانان و شناخته شده ترین پرندهٔ بومی استرالیا است. این پرنده می‌تواند هر صدایی که در پیرامونش به گوش می‌رسد را تقلید کند حتی صدای بسته شدن دریچهٔ دوربین در هنگام عکس گرفتن؟
آیا میدانستید که : از آنجا که دو قاره آسیا و اروپا مرز طبیعی ویژه‌ای ندارند و مرزبندی کنونی میان این دو قاره بیشتر تاریخی-فرهنگی است؛ برخی از گیتاشناسان این دو قاره را قاره‌ای یکپارچه می دانند و آن را اوراسیا می‌خوانند؟
آیا میدانستید که : فرانسیسکو وارایو بازی کن پیشین تیم ملی فوتبال آرژانتین در اوت سال ۲۰۱۰ آخرین فرد زنده از میان بازیکنان مرحلهٔ نهایی جام جهانی فوتبال ۱۹۳۰ اروگوئه بود که در سن صد سالگی درگذشت؟
آیا میدانستید که : جنبش وهابیت پیش از پایه‌گذاری حکومت پادشاهی عربستان سعودی به دست ملک عبدالعزیز، یک بار توسط سلطان عثمانی در سال ۱۸۱۸ و بار دیگر به دست خاندان رشیدیه (از شمال عربستان) از تسلط سیاسی و مذهبی بر عربستان باز ماند؟
آیا میدانستید که : امپراتریس گو-ساکوراماشی ۱۱۷مین فرمانروا و در تمام دوره‌های امپراتوری ژاپن وی ۸مین و آخرین امپراتریسِ فرمانروای ژاپن است؟
آیا میدانستید که : سروانتس رمان‌نویس، شاعر، نقاش و نمایشنامه‌نویس اسپانیایی بود و در جنگ لپانتو در مقابل امپراتوری عثمانی جنگید و بر اثر جراحات وارده دست چپش از کار افتاد؟
آیا میدانستید که : بر روی سنگ قبر نیکوس کازانتزاکیس نوشته شده: «نه آرزوئی دارم، نه می‌ترسم. من آزادم»؟
آیا میدانستید که : آتش جنگ جهانی اول در ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ خاموش شد در حالیکه پیمان ورسای در در ۲۸ ژوئن سال ۱۹۱۹ میلادی به امضا رسید و در ۱۰ ژانویه ۱۹۲۰ به مرحله اجرا گذاشته شد؟
آیا میدانستید که : در سال ۱۹۳۳ و در جریان رکود بزرگ، برای مدتی ورود شهروندان دیگر مناطق آمریکا به کالیفرنیا توسط مسئولان ایالتی با محدودیت روبرو شده بود؟
آیا میدانستید که : پرتاب روباه یکی از بازی‌های پرطرفدار قرن‌های هفده و هجده میلادی در بیشتر قسمت‌های اروپا بود؟
آیا میدانستید که : کاظم رجوی نخستین نمایندهٔ ایران در مقر سازمان ملل متحد در ژنو پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود که در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۹۰ در نزدیکی خانه‌اش هدف ۶ گلوله قرار گرفت؟
آیا میدانستید که : هووخشتره تواناترین شاه ماد اولین پادشاهی است که یک سلطنت سراسری را در ایران تشکیل داد و ایران را به عنوان یک قدرت مهم جهان آن زمان مطرح کرد؟
آیا میدانستید که : صبیحه گوکچن، دخترخواندهٔ مصطفی کمال آتاترک، اولین خلبان زن هواپیماهای جنگنده در سرتاسر جهان است؟
آیا میدانستید که : طلا شکل‌پذیرترین ماده‌است و یک اونس آن را می‌توان به اندازهٔ ۳۰۰ پا پهن کرد؟
آیا میدانستید که : در سنت مذهبی مایا خدایان زوج بودند و هرکدام برای خود قرینه‌ای نیز داشتند که همکار و همدمشان بود؟
آیا میدانستید که : مونته‌نگرو از ۲۱ مه ۲۰۰۶ و کوزوو از ۱۸ فوریه ۲۰۰۸ به عنوان کشور شناخته شدند؟
آیا میدانستید که : پس از کشته‌شدن پاتریس لومومبا، شعری با نام «سرود بهار» از عبدالله بهزادی در سوگ وی خطاب به همسر او در هفته‌نامه سپید و سیاه به‌چاپ رسید که بعدها متن سرود انقلابی بهاران خجسته باد شد؟
آیا میدانستید که : دنباله‌دار سی/۲۰۱۲ اس۱ هنگامی که در حضیض خود در روز ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ جای گیرد، درخشان تر از ماه کامل در آسمان دیده خواهد شد؟
آیا میدانستید که : نام شهر تفتناز در سوریه عربی نیست بلکه ریشه آن به زبان هیتی باز می‌گردد؟
آیا میدانستید که : ساختمان پایتخت ایالت ویسکانسین در ۲۶ فوریهٔ ۱۹۰۴ میلادی آنچنان سوخت که می‌توان گفت، با خاک یکسان شد؟
آیا میدانستید که : منارهٔ مسجد حسن دوم با بلندی ۲۱۰ متر، بلندترین مناره در جهان است و در بالای آن پرتوهای لیزر تابیده می‌شود و مستقیم به سوی مکه اشاره دارد؟
آیا میدانستید که :پس از خورشید، ستارهٔ شباهنگ درخشان‌ترین ستارهٔ آسمان شبانه‌است؟
آیا میدانستید که :آلبوم تریلر، اثر مایکل جکسون است با اختلاف ۶۰ میلیون نسخه با دومین آلبوم، پر فروش‌ترین آلبوم موسیقی جهان است؟
آیا میدانستید که :سوزن‌دوزی‌های مهتاب نوروزی، مشهورترین سوزن‌دوز ایران، در کاخ موزه سعد آباد نگهداری می‌شود؟
آیا میدانستید که :صفحه وب میلیون دلاری وب‌گاهی است که در سال ۲۰۰۵ توسط الکس تیو، برای تأمین مخارج تحصیلات دانشگاهی خود شکل گرفت و از یک میلیون پیکسل تشکیل شده‌است؟
آیا میدانستید که :روح‌الله نیکپا نخستین مدال آور المپیک در تاریخ کشور افغانستان است؟
آیا میدانستید که :فرانسیس فورد کوپولا پدید آورنده سه گانه فیلم پدرخوانده عموی نیکولاس کیج، بازیگر معروف و برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد است؟
آیا میدانستید که : ویتک خرس معروف ایرانی ارتش لهستان بود که به ازای دو کنسرو ماهی به سربازان ارتش لهستان فروخته و به خدمت در ارتش این کشور مشغول شد؟
آیا میدانستید که : جان استفن آکواری دونده استقامت اهل کشور تانزانیا است که با وجود کسب مقام آخر در ماراتن بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۸ مکزیکو سیتی معروف تر از برنده اتیوپیایی این دوره از مسابقات شد؟
آیا میدانستید که : محمد حسین کبادی از امدادگران و جزو نیروهای واکنش سریع هلال احمر ایران مسافت یک هزار و ۵۰ کیلومتری خلیج فارس را در ۸۵ روز شنا کرد؟
آیا میدانستید که : گورستانی در محله دولاب در جنوب شهر تهران وجود دارد که بزرگترین آرامگاه لهستانی‌های پناهنده به ایران در سال ۱۹۴۲ میلادی است؟
آیا میدانستید که : باباشمل لقبی بود که به سردسته ٔلوطی‌ها و داش‌های شناخته شدهٔ محله‌های تهران اطلاق می‌شد؟
آیا میدانستید که : لغت‌نامه دهخدا علاوه بر علی‌اکبر دهخدا و همکاران اولیه وی، گروهی ۴۸ نفره از پژوهندگان زبان و ادب فارسی را در طی بیش از شصت سال به تهیه مواد، تنظیم و تالیف آنها وا داشته بود؟
آیا میدانستید که : پردهٔ آهنین نامی بود که دیوار برلین اصلی‌ترین نماد جنگ سرد به آن مشهور شده بود. این دیوار به مدت ۲۸ سال شهر برلین آلمان را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده بود؟
آیا میدانستید که : آرامگاه کوروش کوچک یا گور دختر درست همانند آرامگاه کورش بزرگ در پاسارگاد است با این تفاوت که اندازه‌ای کوچکتر دارد؟
آیا میدانستید که : محمد ظاهر شاه آخرین پادشاه افغانستان بود که در سال ۱۹۳۳ میلادی، در ۱۹ سالگی به پادشاهی رسید و به مدت چهل سال فرمانروای این کشور ماند؟
آیا میدانستید که : بحران ایران ماجرای پدیداری و سپس نابودی حکومت ملی آذربایجان به رهبری جعفر پیشه‌وری و به پشتیبانی شوروی در سالهای ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ در منطقهٔ آذربایجان ایران بود که در اصل یکی از سرآغازهای جنگ سرد شد؟
آیا میدانستید که : پسرک یا پسر کوچولو نام نخستین بمب هسته‌ای بود که در یک جنگ بکار برده شد. بمب دوم که فت من نام داشت سه روز بعد روی شهر ناگازاکی انداخته شد؟
آیا میدانستید که : باربارا هارمر نخستین خلبان هواپیماهای مافوق صوت کنکورد در سن ۱۵ سالگی تحصیل را رها کرد تا آرایشگر شود. وی مدت ۵ سال این حرفه را ادامه داد؟
آیا میدانستید که : بوداسَف در اندیشه‌های بودایی به موجوداتی گفته می‌شود که به همهٔ موجودات هوشمند دیگر کمک می‌کنند تا به بیداری روحانی برسند؟
آیا میدانستید که : کوش‌نامه منظومه‌ای حماسی-اساطیری است که در قرن ششم هجری توسط ایرانشاه بن ابی‌الخیر در سالهای ۵۰۰ تا ۵۰۴ هجری به سبک شاهنامه نوشته شده و از تاریخنامههای ملّی افسانه‌ای منظوم فارسی است؟
آیا میدانستید که :تازیانه خداوند لقبی است که رومیان به آتیلا رهبر قوم هونها داده بودند که در زمان حیاتش بزرگترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب داشت؟
آیا میدانستید که :رضا جباری هواپیماربای پرواز شماره ۷۰۷ کیش ایر در ۲۸ شهریور ۱۳۷۴ بود. وی پس از ۱۲ سال از این ماجرا ملیت کشور اسرائیل را برای ادای دِین به کشور میزبان پذیرفت؟
آیا میدانستید که :کلاشنیکف یا آکا-۴۷ یک سلاح تهاجمی است که به نام سازنده آن میخائیل کلاشنیکف نام گرفته‌است؟ این اسلحه در ایران به اشتباه کلاشینکف خوانده می‌شود.
آیا میدانستید که :مهران کریمی ناصری زاده ۱۹۴۲ میلادی در مسجدسلیمان ایران و یک پناهنده ایرانی است که تا سال ۲۰۰۶ به مدت ۱۸ سال در فردوگاه بین‌المللی شارل دو گل فرانسه زندگی کرد؟
آیا میدانستید که :تیمور معروف به تیمور لنگ پایه‌گذار خاندان تیموریان تمام جهان‌گشایی‌ها و جنگ‌هایش را پس از سن ۵۰ سالگی انجام داده‌است؟
آیا میدانستید که :شهناز آزاد روزنامه‌نگار و یکی از پیشگامان جنبش زنان ایران، دختر حسن رشدیه (پدر فرهنگ جدید ایران) است؟
آیا میدانستید که :در دههٔ شصت فیلمی از سیمای جمهوری اسلامی ایران از زندگی و نبردهای اسپرخ‌خان، خانِ بلغارها دوبله و پخش شد که در آن، نام او را اِسپاروخان می‌خواندند؟
آیا میدانستید که : نخستین شورش ثبت شده در تاریخ بشر، توسط کارگران معبد خوفو بخاطر قطع شدن جیره سیر آنها به وقوع پیوسته است؟
آیا میدانستید که :هه پینگ‌پینگ اهل کشور چین با داشتن ۷۴٫۶۱ سانتی‌متر قد، کوچکترین مرد دنیا بود؟
آیا میدانستید که :شبتای زوی که ادعا می‌کرد مسیح موعود یهودیان است در سن چهل سالگی به اجبار محمد چهارم، به دین اسلام روی آورد؟
آیا میدانستید که :پرچم بریتانیا در سال ۱۷۰۷ میلادی از ترکیب پرچم اسکاتلند، پرچم انگلستان و پرچم ایرلند شمالی بوجود آمده‌است؟
آیا میدانستید که :رزم‌ناو هود بزرگترین رزم‌ناو ساخته شده و یکی از افتخارات نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا در ۲۴ می ۱۹۴۱ با نخستین شلیک توپخانه نبردناو بیسمارک آلمان در عرض ۵ دقیقه غرق شد؟
آیا میدانستید که :شیردال در میان مردمان ایران باستان و عیلامی‌ها نقش محافظ گنجینه‌های خداوند را به عهده داشتند؟
آیا میدانستید که :قلعه شوش قلعه‌ای است که توسط ژاک دو مورگان فرانسوی برای سکونت باستان‌شناسان فرانسوی و با استفاده از آجرهای کاخ آپادانای شوش و سنگ‌نبشته‌های میخی چغازنبیل ساخته شده‌است؟
آیا میدانستید که : گاو سنگی بزرگ کاخ آپادانای شوش که حدود دوازده تن وزن داشت زیر ضربات پتک ژان دیولافوای فرانسوی شکسته شد؟
آیا میدانستید که : جورج غول پیکر بزرگترین سگ دنیاست. جورج غول پیکر با بلندی قد ۱٫۰۹ متر و وزن ۱۱۱ کیلوگرم در آریزونای آمریکا زندگی می‌کند؟
آیا میدانستید که : برادران غلامعلی بایندر و یدالله بایندر یکی در خلیج فارس به دست نیروهای انگلیسی و دیگری در دریای خزر به دست نیروهای روسی با فاصله یک روز از هم در راه دفاع از میهن کشته شدند؟
آیا میدانستید که : جورج هربرت واکر بوش و جورج دبلیو بوش دو رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا از اعضای محفل مخفی جمجمه و استخوان اند؟
آیا میدانستید که :باراک اوباما در سال ۲۰۱۰ بعد از گذشت ۶۲ سال، بابت آزمایش میکروب سفلیس در گواتمالا توسط دولت ایالات متحده آمریکا بر روی شهروندان این کشور، عذر خواهی کرد؟
آیا میدانستید که : نقش رستم مجموعه‌ای باستانی در روستای زنگی‌آباد استان فارس است که از حدود سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا سال ۶۲۵ میلادی مورد استفاده بوده‌است؟
آیا میدانستید که :حسن رشدیه که لقب پدر فرهنگ جدید ایران به او داده‌اند با توصیه پدرش که از روحانیان بود به جای رفتن به نجف و خواندن درس طلبگی، به استانبول، مصر و بیروت رفت تا آموزگاری نوین را فراگیرد؟
آیا میدانستید که :حسین امانت در ۲۴ سالگی طرح برج آزادی را که تلفیقی از معماری دوران هخامنشی، ساسانی و دوره اسلامی است با نام میدان شهیاد در مدت ۲۸ ماه اجرا کرد؟
آیا میدانستید که :جبار باغچه‌بان بنیان‌گذار نخستین کودکستان، نخستین مدرسه کر و لال‌های ایران و همچنین نخستین مؤلف و ناشر کتاب کودک در ایران است؟
آیا میدانستید که :طاق کسری یا ایوانِ مداین نام کاخ پادشاهان ساسانی در شهر بغداد است که بلندترین طاق خشتی ساخته شده به دست انسان می‌باشد؟
آیا میدانستید که :گیوم آپولینر یکی از برجسته‌ترین شاعران نخستین دهه قرن بیستم میلادی در فرانسه به اتهام دزدی از موزه لوور یک هفته در زندان بود؟
آیا میدانستید که :دیپ بلو نخستین کامپیوتر شطرنجبازی است که در ماه مه ۱۹۹۷ توانسته‌است قهرمان شطرنج جهان را شکست دهد؟
آیا میدانستید که :پنگوئن امپراتور نر در مدت دوماهی که وظیفه محافظت از تخم را به عهده دارد هیچ چیز نمی‌خورد؟ (تصویر)
آیا میدانستید که :هایکو کوتاه‌ترین گونهٔ شعر در جهان است و ژاپنی‌ها ابداع کنندهٔ هستند؟
آیا میدانستید که :مایاها نخستین قومی در جهان بودند که در حدود سال ۳۶ پیش از میلاد موفق به کشف عدد صفر شدند و تنها ششصد سال بعد بود که هندی‌ها به راز صفر پی بردند؟
آیا میدانستید که :اَرگ رایِن در شهر کرمان با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع، دومین بنای خشتی بزرگ جهان پس از ارگ بم است؟
آیا میدانستید که :آفریقای سیاه اصطلاحی است که برای مناطق جنوب صحرای بزرگ آفریقا به‌کار می‌رود و این نام به خاطر سیاه‌پوست بودن اکثر ساکنان این مناطق رواج یافته‌است؟
آیا میدانستید که :سیاه‌مجد در اساطیر ایران دوره اسلامی نام مرد سیاهپوستی است که اغلب در پشت مسجدها و در حال قضای حاجت است؟
آیا میدانستید که :زامبی رایانه‌ای اغلب برای فعالیت‌هایی مانند گسترش هرزنامه‌های الکترونیکی و بدون آگاهی صاحب واقعی رایانه، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد؟
آیا میدانستید که :دیناور به پیروان دین مانوی گفته می‌شد. آئینی عرفانی که ترکیبی از ادیان مسیحیت، زرتشتی و گنوسی بود؟
آیا میدانستید که :پلاستوفوم نوعی پلیمر سفید رنگ که عایق رطوبت، صدا و حرارت است. این پلیمر در ایران به نام یونولیت شناخته می‌شود؟
آیا میدانستید که :غلامحسین نقشینه بازیگر معروف نقش دایی جان ناپلئون بود که در خردادماه سال ۱۳۴۱ با سِمت معاون مدیرکل امور مخابرات سازمان برنامه و بودجه بازنشسته شد؟
آیا میدانستید که :شطرنج۹۶۰ گونه‌ای از بازی شطرنج است که بابی فیشر قهرمان سابق شطرنج جهان، پدید آورنده آن است. تنها تفاوت این شطرنج با شطرنج کلاسیک در چگونگی جای‌گیری مهره‌ها (به جز پیاده‌ها) است؟
آیا میدانستید که :جنگ تریاک بین سالهای ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۲ میلادی میان انگلستان و چین روی داد. این جنگ نخستین مرحله نفوذ موثر کشورهای اروپای غربی به چین به شمار می‌رود؟
آیا میدانستید که :تلخ‌ترین ترکیب شیمیایی شناخته شده تاکنون توسط بشر دناتونیوم نام دارد؟
آیا میدانستید که :کافه گلاسه، بستنی‌های فرنگی، قهوه ترک و قهوه فرانسوی برای نخستین بار در سال ۱۳۰۶ در کافه نادری به ایرانیان عرضه شد؟
آیا میدانستید که :یهودی سرگردان در ادبیات عامیانهٔ اروپا داستان یک یهودی است که به مسیح توهین می‌کند، و به تاوان آن تا بازگشت مسیح باید زمین را بپیماید؟
آیا میدانستید که :تیله را در اهواز و آبادان فِنگ، در خراسان توشله، در تبریز مازی، در ایلام گُلو و در سقز کردستان که لا می گویند؟
آیا میدانستید که : اِدو نام یک دهکدهٔ ماهیگیری کوچک در ژاپن بود که بعدها به یکی از بزرگترین شهرهای جهان به نام توکیو، به معنی پایتخت شرقی، تبدیل شد؟
آیا میدانستید که :نام آذربایجان معرب آتروپاتکان است و ریشه نام به سردار پارسی هخامنشیان، آتروپات برمی‌گردد که بخش‌های شمال ایران را در زمان حمله اسکندر از اشغال حفظ کرد؟
آیا میدانستید که :نمایش آدم و حوا نخستین تئاتر زنان در ایران بود که محوریت آن آزادی زنان بود و نمایش‌نامه آن توسط جمعیت نسوان وطنخواه و میرزاده عشقی در سال ۱۳۰۲ آماده شده بود؟
آیا میدانستید که :پنگوئن امپراتور می‌تواند ۱۸ دقیقه در عمق ۵۳۵ متری زیر آب بماند. و در شرایط اضطراری، توانایی کاهش سوخت و ساز بدن و غیرفعال کردن عملکرد اندام‌های غیر ضروری را دارد؟
آیا میدانستید که :نام کوروش بزرگ در پارسی باستان «کوروش»، در زبان عیلامی «کوراش»، در متون اکدی «کورِش»، در تورات بصورت «کورُش» و «کورِش»، در زبان یونانی «کورُس»، در کتاب آثار الباقیه «کورُش»، در مروج الذهب «کورُس» و در کتاب تاریخ الرسل و الملوک «کِیرُش» نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که :موزه هنرهای معاصر تهران بزرگترین و گرانبهاترین گنجینه آثار هنری مدرن در خارج از ایالات متحده و اروپا را داراست؟
آیا میدانستید که :سیاه‌چاله ناحیه‌ای از فضا-زمان است که هیچ چیز، حتی نور هم نمی‌تواند از میدان گرانشی آن بگریزد؟
آیا میدانستید که :نادر جهانبانی، سپهبد خلبان نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، به خاطر چهره اروپایی‌اش به عنوان ژنرال چشم‌آبی معروف بود؟
آیا میدانستید که :فیفا ۱۰۰ نام فهرستی از صد بازیکن فوتبال برتر دنیاست که به درخواست فیفا و بوسیله پله، بازیکن فوتبال برزیلی، در سال ۲۰۰۴ نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که :هارولد لوید که حرکات خطرناک در داستان فیلم را خود انجام می‌داد به همراه چارلی چاپلین و باستر کیتون در زمره محبوب‌ترین کمدین‌های دوران فیلم صامت به‌شمار می‌آید؟
آیا میدانستید که :دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان و بزرگترین منبع ماهیان خاویاری در جهان بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان را تأمین می‌کند؟
آیا میدانستید که :ماهاتما به معنای روح بزرگ لقب مهانداس کارامچاند گاندی رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها بود که ملت هند را در راه آزادی از استعمار امپراتوری بریتانیا رهبری کرد؟
آیا میدانستید که :کندترین ماهی دریا اسب دریایی است که با سرعت ۰٫۰۱۶ کیلومتر بر ساعت شنا می‌کند؟
آیا میدانستید که :استارباکس با داشتن ۱۹۹۷۲ شعبه در ۶۰ کشور دنیا، بزرگترین کافی‌شاپ زنجیره‌ای در جهان است؟
آیا میدانستید که :آسپرین یکی از پر طرفدارترین داروها در دنیاست که سالانه ۵۰۰۰۰ میلیون عدد از آن در جهان مصرف می‌شود؟
آیا میدانستید که :ببرهای تامیل یک گروه نظامی جدایی‌طلب است که در ماه می سال ۱۹۷۶ برای ایجاد یک ایالت مستقل در شمال و شرق سری‌لانکا پایه‌گذاری شد؟
آیا میدانستید که :نخستین آلبوم راک اند رول به دست فرهاد مِهراد معروف به فرهاد در ایران منتشر شد؟
آیا میدانستید که :امپراتوری مغول در سده‌های میانی تاریخ (۵۰۰ میلادی تا ۱۵۰۰ میلادی) با وسعت ۲۴ میلیون کیلومتر مربع بزرگترین امپراتوری جهان بشمار می‌آمد؟
آیا میدانستید که :جان رونالد روئل تالکین خالق رمان‌های هابیت و ارباب حلقه‌ها و ۱۵ زبان تخیلی است که شخصیت‌های مختلف سرزمین‌های خیالی داستان‌هایش به آن زبان‌ها سخن میگویند؟
آیا میدانستید که :استوانهٔ کوروش در سال ۱۹۷۱ میلادی به همهٔ زبان‌های رسمی سازمان ملل متحد منتشر شد و بدلی از این استوانه در مقر سازمان ملل در شهر نیویورک قرار گرفت؟
آیا میدانستید که :الیا کازان به عنوان کارگردان، دو جایزه اسکار، چهار جایزه گلدن گلوب و سه جایزه تونی را از آن خود کرد؟
آیا میدانستید که :تنها جانوری که می‌تواند پس از بلوغ جنسی به دوره نابالغی بازگردد، تیولا یا عروس دریایی نامیرا است که صدها سال عمر می‌کند؟
آیا میدانستید که :سومو یک سبک کُشتی ژاپنی است که در آن هدف شرکت‌کنندگان این است که حریف خود را از رینگ بیرون انداخته یا او را وادار کنند تا یکی از اعضای بدن خود را بر زمین گذارد؟
آیا میدانستید که :سرخ‌جامگان به رهبری مازیار در طبرستان و خرم‌دینان به رهبری بابک در آذربایجان علیهٔ عباسیان قیام کردند و سرانجام کشته شدند؟
آیا میدانستید که :نوار موبیوس سطحی است که فقط یک رو و فقط یک مرز دارد. این نوار مثالی از یک رویهٔ جهت‌ناپذیر در ریاضیات است؟
آیا میدانستید که :ریچارد نیکسون از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴، سی‌وهفتمین رئیس جمهور آمریکا بود و تا به امروز نخستین و تنها رئیس‌جمهور این کشور است که از مقام خود کناره‌گیری کرده‌است؟
آیا میدانستید که :« زبان مردم آذربایجان نه ترکی بلکه زبانی بنام زبان تاتی ایران بوده‌است » موضوع رساله دکترای احسان یارشاطر بود؟
آیا میدانستید که :در جریان محاکمهٔ پزشک احمدی در سال ۱۳۲۰، احمد کسروی با این عنوان که او «واسطه افزار جرم» بوده نه عامل آن، وکیل مدافع وی بود؟
آیا میدانستید که :دقیقی آغاز کننده سرایش شاهنامه و از معدود شاعران ادبیات فارسی است که آئین مزدیسنا داشته‌است؟
آیا میدانستید که :یوناتان نتانیاهو برادر بزرگ‌تر بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در جریان عملیات آزادسازی مسافران هواپیمای فرانسوی در ۴ ژوئیه ۱۹۷۶ در فرودگاه انتبه کشته شد؟
آیا میدانستید که :بهاءالدین ولد نام پدر و بهاء ولد نام پسر مولوی بوده‌است؟
آیا میدانستید که :قلعه دختر به قلعه‌های دست‌نیافتنی‌ای می‌گفتند که تصرف آنها مشکل بوده‌است و در چندین شهر ایران آثاری از آنها برجای مانده‌است. همچنین گاه در مقابل آنها قلعه دیگری به نام قلعه پسر ساخته می‌شد؟
آیا میدانستید که :ام‌تی‌وی نخستین شبکه تلویزیونی جهان بود که به طور شبانه روزی موسیقی پخش می‌کرد؟
آیا میدانستید که : برج گنبد کاووس بلندترین بنای آجری دنیا است و بیش از هزارسال قدمت دارد؟
آیا میدانستید که : بتهوون بهترین آثارش را در دورانی که کم‌شنوا و در نهایت ناشنوا بود خلق کرد و بیشترین ساختارشکنی‌هایش مربوط به این دوران است؟
آیا میدانستید که : گروهی از ماساگت‌ها که از اقوام ایرانی‌تبار و از تیرهٔ سکایی در آسیای میانه بودند به جنوب شرقی ایران کوچیدند و این سرزمین را به نام خود سکستان یا سیستان کنونی خواندند؟
آیا میدانستید که : پروژهٔ منهتن (پروژهٔ ساخت بمب اتم) با امضا و تائید آلبرت اینشتین شروع شد، اما با این وجود سازمان اف‌بی‌آی به دلایل امنیتی به وی اجازهٔ مشارکت در این پروژه را نداد؟
آیا میدانستید که : رمز ژنتیکی مربوط به رفتارِ تعلّقی (دوستانه) در انسان و بونوبو (شامپانزهٔ کوتوله) مشترک است؟ این کد ژنتیکی در شامپانزه معمولی نیست؟
آیا میدانستید که : نبرد نرماندی بزرگترین عملیات آبی خاکی تاریخ محسوب می‌شود؟
آیا میدانستید که : جنگ ایران و عراق (به مدت ۸ سال) طولانی‌ترین جنگ سده بیستم میلادی بود؟
آیا میدانستید که : کمبوجیه دوم پسر بزرگ کورش هنگامی‌که به پادشاهی رسید به سوی مصر لشکر کشید و بر فرعون‌های مصر که بیش از سه هزار سال حکومت می‌کردند پیروز گشته و وارد مصر شد؟
آیا میدانستید که : سلیمان حییم علاوه برفرهنگ‌های انگلیسی به فارسی و برعکس، فرهنگ‌های فرانسوی به فارسی، عبری به فارسی و برعکس را نیز تدوین کرده‌است و با زبان‌های ترکی و آلمانی و روسی آشنایی داشته‌است؟
آیا میدانستید که : دکتر علی ملک‌حسینی نخستین پیوند کبد از فرد زنده به فرد زنده را در بیمارستان نمازی شیراز انجام داد؟
آیا میدانستید که : در دورهٔ جنبش مشروطه انجمن‌های سرّی و نیمه‌سری زیادی در ایران به وجود آمدند؛ در این دوران انجمن‌های زنان نیز به طور مخفیانه شکل گرفتند که در انقلاب مشروطه شرکت می‌کردند و سپس سازمانهای حقوق زنان تاسیس شدند که جنبش زنان ایران را آغاز کردند؟
آیا میدانستید که : قلندران معمولاً دلقی سبزرنگ از جنس پشم پوشیده و موی سر و ریش و سبیل و گاهی بعضی از آنان ابروی خود را نیز می‌تراشیده‌اند؟
آیا میدانستید که : شاپور دوم ساسانی پیش از زاده شدن و وقتی درون شکم مادرش بود، پدرش هرمز دوم درگذشت؛ در روایات آمده که درباریان و موبدان تاج شاهی بر شکم مادرش گذاشتند؛ بدین ترتیب وی از بدو تولد شاهنشاه بود؟
آیا میدانستید که : بمب هیدروژنی تزار قوی‌ترین بمب آزمایش شده توسط بشر است که حدود ۳۰۰۰ برابر بمب اتمی هیروشیما قدرت داشت و تا ۶۰۰۰ برابر نیز قابل ارتقا بود؟
آیا میدانستید که : نبرد عین جالوت اولین نبردی بود که در آن مغول‌ها به شکل ماندگاری شکست خورده و از ادامه پیشروی بازماندند؟
آیا میدانستید که : پیمان نانجینگ پیمانی بود که پس از جنگ تریاک نخست بین بریتانیا و چین بسته شد و مطابق آن هنگ کنگ به پادشاهی بریتانیا واگذار شد؟
آیا میدانستید که : کوه سرگردان جلد سوم جزیره سرگردانی و آخرین رمان سیمین دانشور، از سال ۱۳۸۶ مفقود شده‌است؟
آیا میدانستید که : مزدا نام شرکت خودروسازی مشهور ژاپنی، برگرفته از نام اهورامزدا بوده‌است؟
آیا میدانستید که : سمیرامیس ملکهٔ افسانه‌ای سرزمین بابل است که باغ‌های معلق بابل برای او ساخته شد؟
آیا میدانستید که : تا پیش از آن که رضاشاه، شیره‌کش‌خانه‌ها را تعطیل و اداره آنها را ممنوع نماید این مکان‌ها در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار در اوج فعالیت خود بود ؟
آیا میدانستید که : بلشویک‌ها گروهی از حزب کارگر سوسیال دموکرات مارکسیستی روسیه بودند که در دومین کنگره حزب در ۱۹۰۳ به رهبری ولادیمیر لنین از دستهٔ منشویک‌ها (اقلیت) جدا شده و نهایتاً حزب کمونیست شوروی را تشکیل دادند؟
آیا میدانستید که : بلز پاسکال در سن ۱۸ سالگی، برای کمک به پدرش در انجام محاسبات ریاضی، یک ماشین‌حساب مکانیکی ساخت که قادر به جمع و تفریق اعداد بود که بعدها به نام ماشین حساب پاسکال شهرت یافت؟
آیا میدانستید که : رنسانس یا نوزایی در سالهای ۱۳۰۰ از ایتالیا آغاز شد و در طول سه قرن در سراسر اروپا انتشار یافت؟
آیا میدانستید که : جایزه هوگو قدیمی‌ترین و یکی از معتبرترین جوایز در زمینهٔ داستان نویسی علمی–تخیلی و خیال‌پردازی است که به افتخار هوگو گرنزبک بنیان‌گذار نخستین مجلهٔ علمی-تخیلی به نام او نام‌گذاری شده‌است؟
آیا میدانستید که : مرغ چنگ پرنده‌ای از خانوادهٔ گنجشک‌سانان و شناخته شده ترین پرندهٔ بومی استرالیا است. این پرنده می‌تواند هر صدایی که در پیرامونش به گوش می‌رسد را تقلید کند حتی صدای بسته شدن دریچهٔ دوربین در هنگام عکس گرفتن؟
آیا میدانستید که : از آنجا که دو قاره آسیا و اروپا مرز طبیعی ویژه‌ای ندارند و مرزبندی کنونی میان این دو قاره بیشتر تاریخی-فرهنگی است؛ برخی از گیتاشناسان این دو قاره را قاره‌ای یکپارچه می دانند و آن را اوراسیا می‌خوانند؟
آیا میدانستید که : فرانسیسکو وارایو بازی کن پیشین تیم ملی فوتبال آرژانتین در اوت سال ۲۰۱۰ آخرین فرد زنده از میان بازیکنان مرحلهٔ نهایی جام جهانی فوتبال ۱۹۳۰ اروگوئه بود که در سن صد سالگی درگذشت؟
آیا میدانستید که : جنبش وهابیت پیش از پایه‌گذاری حکومت پادشاهی عربستان سعودی به دست ملک عبدالعزیز، یک بار توسط سلطان عثمانی در سال ۱۸۱۸ و بار دیگر به دست خاندان رشیدیه (از شمال عربستان) از تسلط سیاسی و مذهبی بر عربستان باز ماند؟
آیا میدانستید که : امپراتریس گو-ساکوراماشی ۱۱۷مین فرمانروا و در تمام دوره‌های امپراتوری ژاپن وی ۸مین و آخرین امپراتریسِ فرمانروای ژاپن است؟
آیا میدانستید که : سروانتس رمان‌نویس، شاعر، نقاش و نمایشنامه‌نویس اسپانیایی بود و در جنگ لپانتو در مقابل امپراتوری عثمانی جنگید و بر اثر جراحات وارده دست چپش از کار افتاد؟
آیا میدانستید که : بر روی سنگ قبر نیکوس کازانتزاکیس نوشته شده: «نه آرزوئی دارم، نه می‌ترسم. من آزادم»؟
آیا میدانستید که : آتش جنگ جهانی اول در ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ خاموش شد در حالیکه پیمان ورسای در در ۲۸ ژوئن سال ۱۹۱۹ میلادی به امضا رسید و در ۱۰ ژانویه ۱۹۲۰ به مرحله اجرا گذاشته شد؟
آیا میدانستید که : در سال ۱۹۳۳ و در جریان رکود بزرگ، برای مدتی ورود شهروندان دیگر مناطق آمریکا به کالیفرنیا توسط مسئولان ایالتی با محدودیت روبرو شده بود؟
آیا میدانستید که : پرتاب روباه یکی از بازی‌های پرطرفدار قرن‌های هفده و هجده میلادی در بیشتر قسمت‌های اروپا بود؟
آیا میدانستید که : کاظم رجوی نخستین نمایندهٔ ایران در مقر سازمان ملل متحد در ژنو پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود که در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۹۰ در نزدیکی خانه‌اش هدف ۶ گلوله قرار گرفت؟
آیا میدانستید که : هووخشتره تواناترین شاه ماد اولین پادشاهی است که یک سلطنت سراسری را در ایران تشکیل داد و ایران را به عنوان یک قدرت مهم جهان آن زمان مطرح کرد؟
آیا میدانستید که : صبیحه گوکچن، دخترخواندهٔ مصطفی کمال آتاترک، اولین خلبان زن هواپیماهای جنگنده در سرتاسر جهان است؟
آیا میدانستید که : طلا شکل‌پذیرترین ماده‌است و یک اونس آن را می‌توان به اندازهٔ ۳۰۰ پا پهن کرد؟
آیا میدانستید که : در سنت مذهبی مایا خدایان زوج بودند و هرکدام برای خود قرینه‌ای نیز داشتند که همکار و همدمشان بود؟
آیا میدانستید که : مونته‌نگرو از ۲۱ مه ۲۰۰۶ و کوزوو از ۱۸ فوریه ۲۰۰۸ به عنوان کشور شناخته شدند؟
آیا میدانستید که : پس از کشته‌شدن پاتریس لومومبا، شعری با نام «سرود بهار» از عبدالله بهزادی در سوگ وی خطاب به همسر او در هفته‌نامه سپید و سیاه به‌چاپ رسید که بعدها متن سرود انقلابی بهاران خجسته باد شد؟
آیا میدانستید که : دنباله‌دار سی/۲۰۱۲ اس۱ هنگامی که در حضیض خود در روز ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ جای گیرد، درخشان تر از ماه کامل در آسمان دیده خواهد شد؟
آیا میدانستید که : نام شهر تفتناز در سوریه عربی نیست بلکه ریشه آن به زبان هیتی باز می‌گردد؟
آیا میدانستید که : ساختمان پایتخت ایالت ویسکانسین در ۲۶ فوریهٔ ۱۹۰۴ میلادی آنچنان سوخت که می‌توان گفت، با خاک یکسان شد؟
آیا میدانستید که : منارهٔ مسجد حسن دوم با بلندی ۲۱۰ متر، بلندترین مناره در جهان است و در بالای آن پرتوهای لیزر تابیده می‌شود و مستقیم به سوی مکه اشاره دارد؟
4:02 pm
وکیل
وکیل کسی که از طرف شخص دیگری – اعم از حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود.
نایب السلطنه را در دوره صفویه وکیل می‌گفتند و عنوان وکیل الرعایا هم از همین جا برخاسته است.
وکالت
وکالت در فقه و حقوق ایران عبارت از عقدی جایز است، که به موجب آن یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری نایب (جانشین) خود قرار می‌دهد. وکالت دهنده را مُوَکِّل، و وکالت گیرنده را وکیل می‌نامند. وکالت در لغت به معنای واگذار کردن، اعتماد و تکیه کردن به دیگری است.
انحلال
وکالت به یکی از طرق زیر منحل می‌شود:
فوت و جنون و سفه وکیل یا موکل.
عزل وکیل به‌وسیله موکل
استعفای وکیل از سمت وکالت.
از بین رفتن متعلق وکالت
حقوق
حقوق علم بررسی قواعد اجتماعی و سیر تحول این قواعد است. بررسی روابط بین دولت و شهروند (حقوق عمومی)، روابط بین اشخاص خصوصی با هم (حقوق خصوصی). حقوق بین‌الملل نیز به مسائل و روابط بین ملت ها، دولت ها، اشخاص و سازمانها در عرصه فراملی و بین‌دولی می‌پردازد.
حقوق را معمولاً به مجموعه قواعد و مقرراتی که نظم اجتماعی را تامین می‌کند تعریف کرده‌اند.
علم حقوق در شاخه‌های اصلی خود نیز انشعابات داخلی دارد:
در حقوق عمومی:
"حقوق اساسی" به نحوه اعمال حاکمیت ملی، توزیع قدرت در میان قوا، حقوق بنیادین ملت و نهادهای اصلی قدرت با کارکرد هر یک می‌پردازد و "حقوق اداری" به روابط میان سازمانهای اداری دولت با مردم اختصاص دارد.
در "حقوق کیفری" که از رشته‌های مهم حقوق عمومی است که مستقل از آن گسترش یافته است، پدیده مجرمانه شدت و نوع برخورد و میزان قبح جامعه و تحت تأثیر قرار گرفتن افکار عمومی در این خصوص را مورد مطالعه قرار می‌دهد.
در حقوق خصوصی:
رشته اصلی "حقوق مدنی" است که به روابط میان اشخاص صرف نظر از موقع اجتماعی آنان می‌پردازد.
حقوق تجارت
آیین دادرسی
حقوق پزشکی در میان رشته‌های مختلف حقوقی مؤلفه‌ای میان رشته‌ای است. شاخه‌ای از رشته‌های حقوقی است که از اوایل دهه نود میلادی برای اولین بار در کالج سلطنتی انگلیس به عنوان گرایشی از رشته‌های حقوقی مورد توجه قرار گرفت و به تدریج در دانشگاه‌های معتبر دنیا رواج یافت.
در حقوق بین‌الملل:
حقوق بین‌الملل خصوصی که هر یک به شعبات فرعی بسیار تقسیم می‌شوند.
حقوق بین‌الملل عمومی نیز به رابطه دولتها، به منزله اعضای مستقل و برابر در جامعه بین‌المللی، با یکدیگر و با سازمانهای بین‌المللی و اخیراً اشخاص خصوصی می‌پردازد.
"حقوق بشر" که از شاخه‌های جدید حقوق است و جای اصلی آن در فلسفه حقوق قرار دارد، از لحاظ عملی بیشترین مباحث خود را در حقوق بین‌الملل عمومی و حقوق عمومی مطرح ساخته است.
حقوق بشر
حقوق بشر اساسی‌ترین و ابتدایی‌ترین حقوقی است که هر فرد به طور ذاتی، فطری و به صرف انسان بودن از آن بهره‌مند می‌شود. این تعریف ساده عواقب و بازتاب اجتماعی و سیاسی مهمی را برای مردم و حکومت‌ها به دنبال دارد. مطابق اعلامیه جهانی حقوق بشر و سایر اسناد بین‌المللی این حقوق ویژگی‌هایی همچون جهان شمول بودن، سلب ناشدنی، انتقال ناپذیری، تفکیک ناپذیری، عدم تبعیض و برابری طلبی، به هم پیوستگی و در هم تنیدگی را دارا است. از این رو به تمامی افرد در هر جایی از جهان تعلق دارد و هیچ کس را نمی‌توان به صرف منطقه جغرافیایی که در آن زیست می‌کند، از حقوق بشر محروم کرد ضمن اینکه همهٔ افراد فارغ از عواملی چون نژاد، ملیت، جنسیت و غیره در برخورداری از این حقوق با هم برابر و یکسانند و در این خصوص کسی را بر دیگری برتری نیست. این حقوق شامل حقوق طبیعی یا حقوق قانونی که در قوانین ملی و بین‌المللی موجودند می‌شود. دکترین و فعالین حقوق بشر، در فعالیت‌های بین‌المللی خود در زمینه حقوق بین‌الملل، نهادهای جهانی و منطقه‌ای، سیاست‌های دولتی و در فعالیت‌های سازمانهای غیردولتی، اساس و شالودهٔ سیاست‌های عمومی و اختصاصی در این زمینه را بنا نهاده است. در واقع می‌توان گفت در صورتی که جامعهٔ جهانی در فضای صلح، با یک زبان مشترک اخلاقی، گفتگو و مباحثه کنند، این زبان مشترک اخلاقی، در واقع، حقوق بشر نامیده می‌شود. با این وجود هنوز امروزه دکترین حقوق بشر، نظریه‌هایشان را در این مورد با شک و تردید بیان می‌کنند و مباحثه آنها بیشتر در زمینه محتوا، ماهیت و چگونگی توجیه حقوق بشر است. در واقع، پرسش بحث برانگیز همانا خود معنای حق یا حقوقی است که باید به رسمیت شناخته شود و این بحث در گفتمان‌های فیلسوفان همچنان ادامه دارد.
بسیاری از ایده‌های اساسی که محرک جنش حقوق بشر بود، بعد از جنگ جهانی دوم و جنایات هولوکاست گسترش و توسعه یافت، و با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر درپاریس توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸ به اوج خود رسید و به رسمیت شناخته شد. در جهان باستان، مفهوم حقوق بشر به گونه‌ای که امروزه وجود دارد نبود. بلکه در جوامع باستانی به صورت مجموعه‌ای مفصل از وظایف بود، که مفاهیمی از جمله، عدالت، مشروعیت سیاسی، شکوفایی انسان که در پی دست یابی به کرامت انسانی حاصل می‌شود و یا خوب بودن، فارغ از عنوان و مفهوم حقوق بشر وجود داشت. معنی مدرن و امروزی حقوق بشر در اوایل دوره مدرن و همراه با سکولاریزاسیون اروپایی از اخلاق یهودی–مسیحی مفهومش گسترده‌تر شد و توسعه یافت. در واقع حقوق بشر از مفهوم حقوق طبیعی گرفته شده است. حقوق طبیعی، نظریه‌ای است که در آن قوه قانونگذار به گونه‌ای عینی و منطقی محدود می‌شود. مطابق این مکتب، منطق بشری، بنیادهای قانون را از طبیعت الهام می‌گیرد، و از طریق قانون طبیعت، ضمانت اجرایی به دست می‌آورد و در واقع بخشی از سنت حقوق طبیعی قرون وسطایی به شمار می‌رود که در دورهٔ روشنگری توسط فیلسوفانی چون جان لاک، فرانسیس هاچسون، ژان ژاک بورلاماکی و غیره تا حدود زیادی مفهوم مدرن پیدا کرد، و در گفتمان سیاسی و انقلاب آمریکا و انقلاب فرانسه هرچه بیشتر توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرد. لذا و بر این اساس، نظریه مدرن حقوق بشر، در طول نیمه دوم قرن بیستم، پدید آمده است. و در این دوره فعالیت‌های اجتماعی و گفتمان‌های سیاسی در رأس دستور کار بسیاری از ملل جهان قرار گرفت. بر اساس مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر:
از آنجایی‌که به رسمیت شناختن منزلت ذاتی و حقوق یکسان و انتقال‌ناپذیر همه اعضای خانواده بشری اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان است...
— مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر
و بر طبق ماده یک اعلامیه جهانی حقوق بشر:
تمامی ابنای بشر آزاد به دنیا می‌آیند و از لحاظ منزلت و حقوق با هم برابرند به آنها، موهبت عقل و وجدان عطا شده است، و باید نسبت به یکدیگر روحیهٔ برادری داشته باشند.
فلسفه حقوق بشر
فلسفه حقوق بشر، به بررسی مبانی اساسی مفهوم حقوق بشر می‌پردازد و محتوای آن را به نقد می‌کشد. رویکردهای نظری متعددی وجود دارد که قصد آن توضیح چرایی و چگونگی تبدیل حقوق بشر، به بخشی از انتظارات جامعه است. یکی از قدیمی‌ترین فلسفه‌های غرب در مورد حقوق بشر، حاصل اندیشه حقوق طبیعی است که از دلایل مختلف فلسفی یا دینی نشات گرفته است. دیگر نظریه در این زمینه، بر این اساس است، که حقوق بشر، رفتار اخلاقی را تعیین می‌کند و اخلاق اجتماعی انسان با فرایند تکامل بیولوژیکی و اجتماعی توسعه پیدا می‌کند (نظریه دیوید هیوم). حقوق بشر به عنوان یک جامعه شناختی از تنظیم قوانین است. همانطور که در تئوری جامعه شناختی قانون و کار از ماکس وبر، توضیح داده شده است. سایر تئوری‌ها دراین زمینه عبارتند از افراد جامعه اقتدار و مشروعیت قوانین را قبول می‌کنند، در ازای امنیت و مزیت‌های اقتصادی که به دست می‌آورند (مانند نظریه راولز). دو نظریه معاصر دیگر وجود دارند که نظریه منافع و نظریه تلاش نامیده می‌شوند. نظریه منافع، استدلال می‌کند که کارکرد اصلی حقوق بشر، محافظت و ترویج منافع انسان است، در حالیکه نظریه تلاش بر اساس ظرفیت انسان برای آزادی به حقوق بشر اعتبار می‌بخشد.
طبقه‌بندی حقوق بشر
حقوق بشر را می‌توان به گونه‌های مختلف و متفاوتی دسته بندی و طبقه‌بندی کرد. رایج ترین آن در سطح بین‌المللی، شیوه‌ای از طبقه بندی است که حقوق بشر را به حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تقسیم بندی کرده است. حقوق مدنی و حقوق سیاسی، مندرج در مواد بیست و یک تا سی از اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) و در میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) می‌باشد. حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مندرج در مواد ۲۲ تا ۲۸ از اعلامیه جهانی حقوق بشر و در میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.(ICESCR)
تفکیک ناپذیری
اعلامیه جهانی حقوق بشر تفکیک ناپذیر است و کلیت آن را باید محترم شمرد و مورد اجرا قرار داد و هردو بخش حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و حقوق مدنی و سیاسی باید باهم اجرا شوند زیرا حقوق بشر تنها در صورتی موفقیت حاصل خواهد نمود که تمامی بخش‌های آن رعایت گردد.
دسته‌بندی
مدافعان نظریه غیر قابل تفکیک بودن حقوق بشر، بر این باورند که حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با حقوق مدنی و سیاسی اساساً تفاوت دارند و لذا نیازمند روش‌ها و رویکردهای کاملاً متفاوتی در پرداختن به موضوع می‌باشند. و از جمله ویژگی‌های حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عبارتند از:
پوزیتیو (حقوق اثباتی) بودن، به این معنی که نیاز به تصویب از سوی دولت دارند و باید از مجرای قانون گذاری وارد جامعه شوند. در حالیکه حقوق مدنی و سیاسی حقوقی هستند که فرد به صرف انسان بودن از آن بهره‌مند می‌شود و دولت تنها باید از نقض آن جلوگیری کند و نیاز به تصویب ندارد.
محدودیت منابع داشتن، بدین معنی که این حقوق برای دولت هزینه بردار هستند و دولت در ارائه آن به مشکل تامین منبع بر می‌خورد.
محتاج زمان بندی و پیشروی مرحله‌ای هستند و به زمان قابل توجهی برای پیاده‌سازی نیاز دارند.
این حقوق مبهم و غیر قابل اندازه‌گیری، از لحاظ کمیت هستند. و قضاوت در مورد اینکه آیا به اندازه کافی به جامعه ارائه شده است یا باید به مقدار بیشتری ارائه گردد سخت و غیرممکن می‌باشد و در این خصوص نظرات مختلفی وجود دارد.
اجماع ناپذیر، هستند زیرا اتحادی در مورد اینکه چه حقوقی باید به این عنوان ارائه شوند وجود ندارد.
این حقوق سوسیالیستی هستند، و متضاد حقوق سرمایه داری می‌باشند.
این حقوق غیر قابل داوری می‌باشند چرا که در مورد ارایه یا نقض آن نمی‌توان از طریق دادگاه قضاوت نمود.
آرمان گرایانه می‌باشد و نقطه مقابل حقوق قانونی که در واقعیت وجود دارد.
به همین ترتیب ویژگی‌های حقوق مدنی و سیاسی عبارتند از:
نگاتیو (حقوق غیر اثباتی) به این معنی که نیازی نیست دولت برای آنها قانونی وضع کند و صرفاً باید به محافظت از این حقوق بپردازد که نقض نگردند.
هزینه بردار نیست و نیازی به منابع مالی ندارند.
فوری هستند و نیاز به برنامه زمانی ندارند به این معنی که بلافاصله بعد از که دولت تصمیم بگیرد می‌تواند آن را ارایه دهد.
دقیق هستند چرا که به آسانی می‌توان آنها را قضاوت و اندازه‌گیری کرد.
غیر نظری و غیر سیاسی هستند.
کاپیتالیست (حقوق سرمایه داری) می‌باشند.
قابل داوری و طرح در دادگاه برای قضاوت می‌باشند.
حقوق قانونی واقعی می‌باشند و آرمان گرایانه نیستند.
اولیویا بال و پل گریدی بر این باورند که به آسانی می‌توان برای هر دو شاخه طبقه بندی فوق، مثال‌هایی ارایه کرد که در طبقه بندی فوق نمی‌گنجند. به عنوان مثال به خصوص در زمینه‌هایی مانند قابل داوری بودن، پوزیتیو بودن، محدودیت منابع و مبهم بودن.
سه نسل
نوع دیگری از طبقه بندی که توسط کارل واساک، ارائه شده است، حقوق بشر را به سه نسل تقسیم می‌کند: حقوق نسل اول: حقوق مدنی و سیاسی، که دربردارنده حقوق مربوط به زندگی و مشارکت سیاسی است. حقوق نسل دوم: حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که شامل حقوق مربوط به امرار معاش می‌شود. حقوق نسل سوم: حقوق جمعی و گروهی، که حقوق مربوط به صلح و حقوق پاکسازی محیط زیست را دربرمی‌گیرد. فارغ از این طبقه بندی حقوق مربوط به نسل سوم بسیار مورد بحث قرار گرفته است. این طبقه بندی در تقابل با نظریه غیر قابل تفکیک بودن قرار می‌گیرد چراکه به طور ضمنی بیان می‌کند که برخی از حقوق می‌توانند به طور مستقل و فارغ از بقیه آنها وجود داشته باشند. کارشناس حقوق بشر فیلیپ آلستون استدلال می‌کند:
اگر هریک از شاخصه‌های حقوق بشر ضروری و مهم تلقی شوند پس در هیچ یک از آنها را نباید مورد بی توجهی قرار داد و این مسئله بسیار مهم است.
او و برخی دیگر معتقد به رعایت احتیاط در اولویت بندی حقوق هستند:
هر گونه اولیت بندی نباید موجب نادیده گرفتن موارد دیگر و نقض آشکار حقوق شود.
— فیلیپ آلستون
اولویت بندی در صورت لزوم، باید پایبند به مفاهیم اصلی و اصولی مانند عدم تبعیض، برابری و مشارکت باشد.
— اولیویا بال و پل گریدی
بعضی از حقوق بشر، حقوقی غیر قابل تفویض هستند. عبارت غیرقابل تفویض به این معنا است که این حقوق اساسی و سلب ناشدنی از طبیعت انسان هستند.
حفاظت بین‌المللی
بعد از جنایاتی که در جنگ جهانی دوم رخ داد نگرانی برای حمایت اجتماعی و حقوقی از حقوق بشر و آزادیهای اساسی و پایه افزایش یافته بود. پایه واساس سازمان ملل متحد و مفاد منشور سازمان ملل متحد ارائه و ایجاد مبنا و بنیادی برای یک سیستم کامل و جامع از حقوق بین‌الملل و تلاش در زمینه حفاظت از حقوق بشر است. از آن زمان به بعد، حقوق بشر بین‌المللی، توسط مجموعه به هم پیوسته‌ای از قرادادها، عهدنامه‌ها، سازمانها و نهادهای سیاسی پایه ریزی شد.
منشور سازمان ملل متحد
مفاد منشور سازمان ملل متحد اساساً برای توسعه و گسترش حفاظت از حقوق بشر بین‌المللی است. در مقدمه آن لزوم پایبندی به حقوق اساسی بشر، حیثیت و ارزش انسانی و تساوی حقوق مرد و زن ذکر شده است. مطابق مورد سوم از ماده یک منشور، بر لزوم همکاری بین‌المللی در زمینه حل مشکلات بین‌المللی که دارای جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی یا بشردوستانه است و در پیشبرد و تشویق احترام به حقوق بشر و آزادیهای اساسی برای همگان بدون تمایز از حیث نژاد، جنس، زبان یا مدهب تاکید شده است. ماده ۵۵ منشور تبیین می‌نماید که:
باتوجه به ضرورت ایجاد شرایط ثبات و رفاه برای تامین روابط مسالمت‌آمیز و دوستانه بین‌الملل براساس احترام به اصل تساوی حقوق و خودمختاری ملل، سازمان ملل متحد امور زیر را تشویق خواهد کرد:
الف- بالا بردن سطح زندگی، فراهم ساختن کار برای حصول شرایط ترقی و توسعه در نظام اقتصادی و اجتماعی؛
ب- حل مسائل بین‌المللی اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و مسائل مربوط به آنها و همکاری بین‌المللی فرهنگی و آموزشی.
ج- احترام جهانی و موثر حقوق بشر و آزادیهای اساسی برای همه بدون تبعیض از حیث نژاد، جنس و زبان یا مذهب.
همچنین ماده پنجاه و شش از منشور از اهمیت بالایی برخوردار است، چون مطابق آن، کلیه اعضا متعهد می‌شوند که برای نیل به مقاصد مذکور در ماده ۵۵ درهمکاری با سازمان ملل متحد اقدامات فردی یا دسته جمعی معمول دارند. رعایت و اجرای این مفاد برای طرفین آن یعنی خود سازمان و اعضا الزامی است و در واقع به عنوان یک تعهد حقوقی برای اعضای سازمان ملل متحد محسوب می‌شود. به طور کلی، مراجع حقوق بشر در منشور مبهم و کلی است و منشور مشتمل بر حقوق قانونی خاصی برای روش اجرای حقوق و محافظت از اجرای آن نیست به دیگر سخن ضمانت اجرایی خاصی برای قوانین آن وجود ندارد، با این وجود از اهمیت حمایت از اجرای حقوق بشر در منشور سازمان ملل متحد نباید کاسته شود. اهمیت حقوق بشر در صحنه جهانی را می‌توان از روی اهمیت آن در چارچوب سازمان ملل متحد پیش بینی کرد و منشور سازمان ملل متحد را می‌توان نقطه شروعی برای گسترش طیف وسیعی از اعلامیه‌ها، عهدنامه‌ها، پیاده‌سازی و اجرایی سازی ارگان‌های سازمان ملل متحد، کمیته‌ها و گزارش‌ها برای حفاظت از حقوق بشر محسوب نمود. حقوقی که توسط منشور سازمان ملل متحد از آنها حمایت می‌شود حقوق مدون و تعریف شده در اعلامیه‌های بین‌المللی حقوق بشر است مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی.
اعلامیه جهانی حقوق بشر
اعلامیه جهانی حقوق بشر توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸، تا حدودی در پاسخ به جنایات جنگ جهانی دوم، به تصویب رسید. اگر چه اعلامیه جهانی حقوق بشر قطعنامه‌هایی غیر الزام آور و فاقد ضمانت اجرا بود، اما هم اکنون پایبدی و پذیرش حقوق عرفی بین‌الملل تا حدودی قواعد آن را الزام آور ساخته است. اعلامیه جهانی حقوق بشر مصرانه از کشورهای عضو می‌خواهد که برای توسعه و گسترش تعدادی از حقوق انسانی، مدنی، اقتصادی و اجتماعی، تلاش کنند و تاکید می‌نماید که این حقوق بخشی از بنیاد آزادی، عدالت و صلح در جهان می‌باشد. اعلامیه‌های بین‌المللی تلاش می‌کردند برای اینکه به طور قانونی در راستای محدود کردن دولت گام بردارند و سیستم جدیدی را پایه‌گذاری کنند که در آن شهروندان و دولت متقابلاً در قبال هم حق و وظیفه داشته باشند. مطابق مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال ۱۹۴۸:
به رسمیت شناختن منزلت ذاتی و حقوق برابر و مسلم همه اعضای خانواده بشری اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان است.
منشور سازمان ملل خواستار ایجاد کمیسیونی برای حقوق بشر بود. النور روزولت، بیوه فرانکلین دلانو روزولت رئیس جمهوری ایالات متحده، ریاست این کمیسیون را در سال ۱۹۴۷ به عهده گرفت. تهیه، تدوین و تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر تحت هدایت و نظارت این زن متواضع و معتقد به کرامت انسانی انجام پذیرفته است. وی از طرف بسیاری از صاحب نظران به عنوان با نفوذ ترین زن قرن بیستم شناخته شده است. اعضای کمیسیون بلافاصله در مورد اینکه به مانند منشوری از حقوق باید چگونه باشد و همچنین چگونگی اجرای آن، با هم موافق نبودند. لذا کمیسیون اقدام به ایجاد یک چارچوب برای اعلامیه جهانی حقوق بشر و معاهدات همراه با آن کرد و اعلامیه جهانی حقوق بشر به سرعت در اولویت قرار گرفت. جان پیتر هامفری استاد حقوق در کانادا، رئیس بخش حقوق بشر دبیرخانه سازمان ملل، اگر چه رسماً عضو هیات مدیره کمیسیون و کمیته تهیه پیش نویس بود، ولی وی تهیه کننده مدارک اولیه چهار صد و هشت صفحه‌ای و اولین پیش نویس اعلامیه برای کمیته تهیه پیش نویس بوده است. او در خلال بحث‌ها نیز، نقش میانجی با ارزشی بین فلسفه‌های مختلف را ایفا نمود هامفری به همراه وکیل فرانسوی رنه کاسین مسئول بسیاری از پژوهش‌های ملی و چگونگی ساختار اسناد بودند، آنچه در اعلامیه حقوق بشر آمده است تفسیری است از اصول اولیه‌ای که ایشان نگاشته بودند. سندی که کاسین آن را نوشته بود شامل اصول اساسی کرامت، آزادی، برابری و برادری در دو ماده اول خود بود. که با حقوق مربوط به افراد جایگزین شد حقوق افراد در ارتباط با یکدیگر و در ارتباط با اجتماعات مانند حقوق معنوی، حقوق عمومی و سیاسی و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نهایتاً سه ماده اخر در متن نوشته شده توسط کاسین در زمینهٔ محدودیت‌ها وظایف و نظم اجتماعی و سیاسی است. هامفری و کاسین در اعلامیه حقوق بشر اصولی را آوردند که از نظر قانونی قابل اجرا بود. همانطور که در بند سوم از مقدمهٔ اعلامیه جهانی حقوق بشر، سال ۱۹۴۸ منعکس شده است:
از آنجا که بایسته است تا آدمی، به عنوان آخرین راهکار، ناگزیر از شوریدن علیه بیدادگری و ستمکاری نباشد، به پاسداری حقوق بشر از راه حاکمیت قانون همت گمارد.
رنه کاسین پروفسور حقوق مدنی و متخصص در حقوق بین‌الملل به ویژه حقوق بشر در دانشگاه پاریس بود. او زندگیش را وقف دفاع از حقوق مردان، زنان و کودکان کرده بود به طوری که در دهه ۱۹۲۰ وی را پدر یتیمان فرانسه می‌خواندند. در سال ۱۹۶۸ جایزه صلح نوبل را بخاطر تهیه اولین پیش نویس کامل اعلامیه جهانی حقوق بشر دریافت نمود. قسمتی از اعلامیه جهانی حقوق بشر تحقیقی بود که توسط کمیته‌ای از کارشناسان بین‌المللی حقوق بشر از جمله نمایندگانی از همه قاره‌ها و همه ادیان بزرگ و با مشورت رهبرانی مانند مهاتما گاندی طراحی و نوشته شده بود. و شامل عناوینی چون حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌شد. در این کمیته این فرض پیش بینی شده بود که تمام حقوق بشر تفکیک ناپدیر است و تمام انواع آن به گونه‌ای مرتبط با یکدیگر فهرست شده‌اند. این اصل توسط هریک از اعضای کشورهای مختلف به اتفاق آرا به تصویب رسید. (اعضا عبارت بودند از: جمهوری سوسیالیستی بلاروس شوروی، چکسلواکی، لهستان، عربستان سعودی، جمهوری سوسیالیستی اوکراین شوروی، اتحاد جنوب آفریقا، اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، یوگسلاوی) با این حال بعدها موضوع مهم چالش قرار گرفت.
اعلامیه جهانی حقوق بشر به دو شاخه مختلف تقسیم شد که عبارتند از:
میثاق حقوق مدنی وسیاسی
میثاق حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، هردو میثاق باحق مردم برای تعیین سرنوشت و حاکمیت بر منابع طبیعی خود شروع می‌شود. بحث بر سر این که حقوق بشر بنیادی تر از حقوق اساسی است و یا برعکس تا به امروز همچنان ادامه دارد.
تدوین کنندگان میثاق در ابتدا تنها یک شاخه را در نظر گرفته بودند و پیش نویس اولیه و اصلی تنها شامل حقوق سیاسی و مدنی بود اما بعدها شاخه حقوق اقتصادی، اجتماعی نیز پیشنهاد شد. اختلاف نظر بر سر اینکه کدام شاخه پایه اساسی حقوق بشر را تشکیل می‌دهد، موجب ایجاد دو میثاق حقوق بشر شده است. بحث بر سر این مسئله بود که حقوق اقتصادی و اجتماعی حقوقی آرمان گرایانه می‌باشند و با تعریف حقوق بشر که حقوقی اساسی هستند و مردم به صرف انسان بودن از آن بهره‌مند می‌شوند در تضاد است و میزان حقوق اقتصادی و اجتماعی به میزان ثروت و در دسترس بودن منابع مالی بستگی دارند. علاوه بر این حقوق اجتماعی و اقتصادی به ایدئولوژی یا نظریه اقتصادی پذیرفته شده در جامعه مرتبط می‌گردد. در حالیکه به عکس آن، حقوق اساسی بشر، کاملاً منطبق با طبیعت انسان (توانایی‌های جسمی و روانی) می‌باشند. همچنین دیگر بحث‌ها بر سر این است که حقوق اقتصادی، متناسب با موقعیت افراد الزام آور و ضروری است و نیز در مورد آن اجماع وجود ندارد و همگی در این زمینه توافق دارند که ابزارهای مورد نیاز برای اجرایی کردن حقوق اقتصادی و اجتماعی، با ابزارهای مورد نیازی برای اجرایی نمودن حقوق مدنی و سیاسی کاملاً متفاوت می‌باشند.
این بحث‌ها و تمایل برای هرچه بیشتر به امضا رساندن قوانین حقوق بشر، منجر به ایجاد این دو میثاق شد. بلوک شوروی و تعدادی از کشورهای در حال توسعه بر این باور بودند که باید همه حقوق در یک قطعنامه واحد گنجانیده شود. هردو میثاق به کشورها اجازه می‌دادکه برخی از حقوق را فسخ کنند. و موافقان امضای آن، در معاهده اجماع و اکثریت کافی را بدست نیاوردند.
پیمان نامه‌های بین‌المللی
در سال ۱۹۶۶ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی(ICESCR) در سازمان ملل متحد، به تصویب رسید. کشورهایی که این پیمان را امضا کردند رعایت حقوق مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر برایشان الزام آور بود و به ایجاد قوانین مربوط به حقوق بشر، متعهد شدند. از آن زمان به بعد معاهدات و قوانین متعدد دیگر در سطح بین‌المللی ارائه شده‌اند. آنها به طور کلی به عنوان اسناد حقوق بشر شناخته شده است. برخی از این معاهدات مهم که در ارتباط با میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به تصویب رسیده‌اند مانند معاهدات هفت هسته‌ای" عبارتند از:
کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض نژادی (که در سال ۱۹۶۶ به تصویب رسید و در سال ۱۹۶۹ لازم‌الاجرا شد).
کنوانسیون امحای کلیه اشکال تبعیض علیه زنان (که در سال ۱۹۷۹ به تصویب رسید و در سال ۱۹۸۱ لازم‌الاجرا شد).
کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه شکنجه (که در سال ۱۹۸۴ به تصویب رسید و در سال ۱۹۸۴ لازم‌الاجرا شد).
کنوانسیون حقوق کودک (که در سال ۱۹۸۹ به تصویب رسید و در سال ۱۹۸۹ لازم‌الاجرا شد)
کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت (که در سال ۲۰۰۶ به تصویب رسید و در سال ۲۰۰۸ لازم‌الاجرا شد).
کنوانسیون بین‌المللی حمایت از حقوق کارگران مهاجر و اعضای خانواده‌شان (که در سال ۱۹۹۰ به تصویب رسید و در سال ۲۰۰۳ لازم‌الاجرا شد).
نقض حقوق بشر
نقض حقوق بشر زمانی رخ می‌دهد که توسط دولت و یا نهاد غیر دولتی برخی از افراد مورد سوءاستفاده قرار بگیرند، یا حقوق اساسی (از جمله حقوق مدنی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی) آنها انکار و نادیده گرفته شود، و یا هنگامی که هر دولت یا نهاد غیر دولتی بخشی از پیمان میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و یا دیگر حقوق بین‌المللی و حقوق بشر دوستانه را در مورد برخی از افراد رعایت نکند. لذا در مورد نقض حقوق بشر سازمان ملل متحد شورایی را تعیین کرده تحت عنوان شورای امنیت که تنها تریبون و دادگاهی است که در این‌گونه موارد تصمیم گیری می‌کند. چنانچه مطابق ماده ۳۹ منشور سازمان ملل متحد: شورای امنیت وجود هرگونه تهدید علیه صلح، نقض صلح، یا عمل تجاوز را احراز و توصیه‌هایی خواهد نمود یا تصمیم خواهد گرفت که برای حفظ یا اعاده صلح و امنیت بین‌المللی به چه اقداماتی برطبق مواد ۴۱ و ۴۲ باید مبادرت شود. سازمانهای غیر دولتی مستقل، از جمله سازمان عفو بین‌الملل، فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر، دیده‌بان حقوق بشر، سازمان جهانی مبارزه با شکنجه، خانه آزادی، آزادی بیان بین‌المللی و سازمان ضد برداری، نظارت می‌شود. کار این سازمانها این است که: شواهد و مدارک و اسناد نقض حقوق بشر را جمع آوری می‌کند و و سپس از طریق تحت فشار قرار دادن سعی بر اجرای قوانین حقوق بشر دارد. جنگ‌ها و جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت از جمله نسل‌کشی، نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه از جدی ترین موارد نقض حقوق بشر به شمار می‌روند. افشاگری و آگاه ساختن جهان و اعتراض به رفتارهای غیر انسانی اغلب منجر به درخواست برای کمک و گاهی بهبود شرایط می‌شود. شورای امنیت سازمان ملل متحد برای حفظ صلح کار می‌کند و سایر ملل و معاهدات (ناتو)، در هنگام لزوم برای حفاظت از حقوق بشر مداخله می‌کنند.به عنوان مثال در سالهای ۱۹۵۳ تا ۲۰۱۳ بیش از ۷۰ قطعنامه علیه جنایات اسرائیل در سازمان ملل تصویب شده است. از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳ تعداد ۱۵۲۳ کودک توسط اسرائیلی‌ها کشته شده‌اند.امریکا به طور متوسط روزانه ۸.۵ میلیون دلار به اسرائیل کمک کرده‌است.اسرائیل تا به حال ۲۷۰۰۰ خانه‌ی فلسطینیان را تخریب کرده است.۵۰۲۳ سیاست‌مدار فلسطینی بازداشت یا زندانی شده‌اند.۲۶۳ شهرک صهیونیست نشین در سرزمین‌های متعلق به فلسطینیان ساخته‌شده‌است. که با جنایات هیتلر قابل مقایسه است.
وکیل کسی که از طرف شخص دیگری – اعم از حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود.
نایب السلطنه را در دوره صفویه وکیل می‌گفتند و عنوان وکیل الرعایا هم از همین جا برخاسته است.
وکالت
وکالت در فقه و حقوق ایران عبارت از عقدی جایز است، که به موجب آن یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری نایب (جانشین) خود قرار می‌دهد. وکالت دهنده را مُوَکِّل، و وکالت گیرنده را وکیل می‌نامند. وکالت در لغت به معنای واگذار کردن، اعتماد و تکیه کردن به دیگری است.
انحلال
وکالت به یکی از طرق زیر منحل می‌شود:
فوت و جنون و سفه وکیل یا موکل.
عزل وکیل به‌وسیله موکل
استعفای وکیل از سمت وکالت.
از بین رفتن متعلق وکالت
حقوق
حقوق علم بررسی قواعد اجتماعی و سیر تحول این قواعد است. بررسی روابط بین دولت و شهروند (حقوق عمومی)، روابط بین اشخاص خصوصی با هم (حقوق خصوصی). حقوق بین‌الملل نیز به مسائل و روابط بین ملت ها، دولت ها، اشخاص و سازمانها در عرصه فراملی و بین‌دولی می‌پردازد.
حقوق را معمولاً به مجموعه قواعد و مقرراتی که نظم اجتماعی را تامین می‌کند تعریف کرده‌اند.
علم حقوق در شاخه‌های اصلی خود نیز انشعابات داخلی دارد:
در حقوق عمومی:
"حقوق اساسی" به نحوه اعمال حاکمیت ملی، توزیع قدرت در میان قوا، حقوق بنیادین ملت و نهادهای اصلی قدرت با کارکرد هر یک می‌پردازد و "حقوق اداری" به روابط میان سازمانهای اداری دولت با مردم اختصاص دارد.
در "حقوق کیفری" که از رشته‌های مهم حقوق عمومی است که مستقل از آن گسترش یافته است، پدیده مجرمانه شدت و نوع برخورد و میزان قبح جامعه و تحت تأثیر قرار گرفتن افکار عمومی در این خصوص را مورد مطالعه قرار می‌دهد.
در حقوق خصوصی:
رشته اصلی "حقوق مدنی" است که به روابط میان اشخاص صرف نظر از موقع اجتماعی آنان می‌پردازد.
حقوق تجارت
آیین دادرسی
حقوق پزشکی در میان رشته‌های مختلف حقوقی مؤلفه‌ای میان رشته‌ای است. شاخه‌ای از رشته‌های حقوقی است که از اوایل دهه نود میلادی برای اولین بار در کالج سلطنتی انگلیس به عنوان گرایشی از رشته‌های حقوقی مورد توجه قرار گرفت و به تدریج در دانشگاه‌های معتبر دنیا رواج یافت.
در حقوق بین‌الملل:
حقوق بین‌الملل خصوصی که هر یک به شعبات فرعی بسیار تقسیم می‌شوند.
حقوق بین‌الملل عمومی نیز به رابطه دولتها، به منزله اعضای مستقل و برابر در جامعه بین‌المللی، با یکدیگر و با سازمانهای بین‌المللی و اخیراً اشخاص خصوصی می‌پردازد.
"حقوق بشر" که از شاخه‌های جدید حقوق است و جای اصلی آن در فلسفه حقوق قرار دارد، از لحاظ عملی بیشترین مباحث خود را در حقوق بین‌الملل عمومی و حقوق عمومی مطرح ساخته است.
حقوق بشر
حقوق بشر اساسی‌ترین و ابتدایی‌ترین حقوقی است که هر فرد به طور ذاتی، فطری و به صرف انسان بودن از آن بهره‌مند می‌شود. این تعریف ساده عواقب و بازتاب اجتماعی و سیاسی مهمی را برای مردم و حکومت‌ها به دنبال دارد. مطابق اعلامیه جهانی حقوق بشر و سایر اسناد بین‌المللی این حقوق ویژگی‌هایی همچون جهان شمول بودن، سلب ناشدنی، انتقال ناپذیری، تفکیک ناپذیری، عدم تبعیض و برابری طلبی، به هم پیوستگی و در هم تنیدگی را دارا است. از این رو به تمامی افرد در هر جایی از جهان تعلق دارد و هیچ کس را نمی‌توان به صرف منطقه جغرافیایی که در آن زیست می‌کند، از حقوق بشر محروم کرد ضمن اینکه همهٔ افراد فارغ از عواملی چون نژاد، ملیت، جنسیت و غیره در برخورداری از این حقوق با هم برابر و یکسانند و در این خصوص کسی را بر دیگری برتری نیست. این حقوق شامل حقوق طبیعی یا حقوق قانونی که در قوانین ملی و بین‌المللی موجودند می‌شود. دکترین و فعالین حقوق بشر، در فعالیت‌های بین‌المللی خود در زمینه حقوق بین‌الملل، نهادهای جهانی و منطقه‌ای، سیاست‌های دولتی و در فعالیت‌های سازمانهای غیردولتی، اساس و شالودهٔ سیاست‌های عمومی و اختصاصی در این زمینه را بنا نهاده است. در واقع می‌توان گفت در صورتی که جامعهٔ جهانی در فضای صلح، با یک زبان مشترک اخلاقی، گفتگو و مباحثه کنند، این زبان مشترک اخلاقی، در واقع، حقوق بشر نامیده می‌شود. با این وجود هنوز امروزه دکترین حقوق بشر، نظریه‌هایشان را در این مورد با شک و تردید بیان می‌کنند و مباحثه آنها بیشتر در زمینه محتوا، ماهیت و چگونگی توجیه حقوق بشر است. در واقع، پرسش بحث برانگیز همانا خود معنای حق یا حقوقی است که باید به رسمیت شناخته شود و این بحث در گفتمان‌های فیلسوفان همچنان ادامه دارد.
بسیاری از ایده‌های اساسی که محرک جنش حقوق بشر بود، بعد از جنگ جهانی دوم و جنایات هولوکاست گسترش و توسعه یافت، و با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر درپاریس توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸ به اوج خود رسید و به رسمیت شناخته شد. در جهان باستان، مفهوم حقوق بشر به گونه‌ای که امروزه وجود دارد نبود. بلکه در جوامع باستانی به صورت مجموعه‌ای مفصل از وظایف بود، که مفاهیمی از جمله، عدالت، مشروعیت سیاسی، شکوفایی انسان که در پی دست یابی به کرامت انسانی حاصل می‌شود و یا خوب بودن، فارغ از عنوان و مفهوم حقوق بشر وجود داشت. معنی مدرن و امروزی حقوق بشر در اوایل دوره مدرن و همراه با سکولاریزاسیون اروپایی از اخلاق یهودی–مسیحی مفهومش گسترده‌تر شد و توسعه یافت. در واقع حقوق بشر از مفهوم حقوق طبیعی گرفته شده است. حقوق طبیعی، نظریه‌ای است که در آن قوه قانونگذار به گونه‌ای عینی و منطقی محدود می‌شود. مطابق این مکتب، منطق بشری، بنیادهای قانون را از طبیعت الهام می‌گیرد، و از طریق قانون طبیعت، ضمانت اجرایی به دست می‌آورد و در واقع بخشی از سنت حقوق طبیعی قرون وسطایی به شمار می‌رود که در دورهٔ روشنگری توسط فیلسوفانی چون جان لاک، فرانسیس هاچسون، ژان ژاک بورلاماکی و غیره تا حدود زیادی مفهوم مدرن پیدا کرد، و در گفتمان سیاسی و انقلاب آمریکا و انقلاب فرانسه هرچه بیشتر توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرد. لذا و بر این اساس، نظریه مدرن حقوق بشر، در طول نیمه دوم قرن بیستم، پدید آمده است. و در این دوره فعالیت‌های اجتماعی و گفتمان‌های سیاسی در رأس دستور کار بسیاری از ملل جهان قرار گرفت. بر اساس مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر:
از آنجایی‌که به رسمیت شناختن منزلت ذاتی و حقوق یکسان و انتقال‌ناپذیر همه اعضای خانواده بشری اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان است...
— مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر
و بر طبق ماده یک اعلامیه جهانی حقوق بشر:
تمامی ابنای بشر آزاد به دنیا می‌آیند و از لحاظ منزلت و حقوق با هم برابرند به آنها، موهبت عقل و وجدان عطا شده است، و باید نسبت به یکدیگر روحیهٔ برادری داشته باشند.
فلسفه حقوق بشر
فلسفه حقوق بشر، به بررسی مبانی اساسی مفهوم حقوق بشر می‌پردازد و محتوای آن را به نقد می‌کشد. رویکردهای نظری متعددی وجود دارد که قصد آن توضیح چرایی و چگونگی تبدیل حقوق بشر، به بخشی از انتظارات جامعه است. یکی از قدیمی‌ترین فلسفه‌های غرب در مورد حقوق بشر، حاصل اندیشه حقوق طبیعی است که از دلایل مختلف فلسفی یا دینی نشات گرفته است. دیگر نظریه در این زمینه، بر این اساس است، که حقوق بشر، رفتار اخلاقی را تعیین می‌کند و اخلاق اجتماعی انسان با فرایند تکامل بیولوژیکی و اجتماعی توسعه پیدا می‌کند (نظریه دیوید هیوم). حقوق بشر به عنوان یک جامعه شناختی از تنظیم قوانین است. همانطور که در تئوری جامعه شناختی قانون و کار از ماکس وبر، توضیح داده شده است. سایر تئوری‌ها دراین زمینه عبارتند از افراد جامعه اقتدار و مشروعیت قوانین را قبول می‌کنند، در ازای امنیت و مزیت‌های اقتصادی که به دست می‌آورند (مانند نظریه راولز). دو نظریه معاصر دیگر وجود دارند که نظریه منافع و نظریه تلاش نامیده می‌شوند. نظریه منافع، استدلال می‌کند که کارکرد اصلی حقوق بشر، محافظت و ترویج منافع انسان است، در حالیکه نظریه تلاش بر اساس ظرفیت انسان برای آزادی به حقوق بشر اعتبار می‌بخشد.
طبقه‌بندی حقوق بشر
حقوق بشر را می‌توان به گونه‌های مختلف و متفاوتی دسته بندی و طبقه‌بندی کرد. رایج ترین آن در سطح بین‌المللی، شیوه‌ای از طبقه بندی است که حقوق بشر را به حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تقسیم بندی کرده است. حقوق مدنی و حقوق سیاسی، مندرج در مواد بیست و یک تا سی از اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) و در میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) می‌باشد. حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مندرج در مواد ۲۲ تا ۲۸ از اعلامیه جهانی حقوق بشر و در میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.(ICESCR)
تفکیک ناپذیری
اعلامیه جهانی حقوق بشر تفکیک ناپذیر است و کلیت آن را باید محترم شمرد و مورد اجرا قرار داد و هردو بخش حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و حقوق مدنی و سیاسی باید باهم اجرا شوند زیرا حقوق بشر تنها در صورتی موفقیت حاصل خواهد نمود که تمامی بخش‌های آن رعایت گردد.
دسته‌بندی
مدافعان نظریه غیر قابل تفکیک بودن حقوق بشر، بر این باورند که حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با حقوق مدنی و سیاسی اساساً تفاوت دارند و لذا نیازمند روش‌ها و رویکردهای کاملاً متفاوتی در پرداختن به موضوع می‌باشند. و از جمله ویژگی‌های حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عبارتند از:
پوزیتیو (حقوق اثباتی) بودن، به این معنی که نیاز به تصویب از سوی دولت دارند و باید از مجرای قانون گذاری وارد جامعه شوند. در حالیکه حقوق مدنی و سیاسی حقوقی هستند که فرد به صرف انسان بودن از آن بهره‌مند می‌شود و دولت تنها باید از نقض آن جلوگیری کند و نیاز به تصویب ندارد.
محدودیت منابع داشتن، بدین معنی که این حقوق برای دولت هزینه بردار هستند و دولت در ارائه آن به مشکل تامین منبع بر می‌خورد.
محتاج زمان بندی و پیشروی مرحله‌ای هستند و به زمان قابل توجهی برای پیاده‌سازی نیاز دارند.
این حقوق مبهم و غیر قابل اندازه‌گیری، از لحاظ کمیت هستند. و قضاوت در مورد اینکه آیا به اندازه کافی به جامعه ارائه شده است یا باید به مقدار بیشتری ارائه گردد سخت و غیرممکن می‌باشد و در این خصوص نظرات مختلفی وجود دارد.
اجماع ناپذیر، هستند زیرا اتحادی در مورد اینکه چه حقوقی باید به این عنوان ارائه شوند وجود ندارد.
این حقوق سوسیالیستی هستند، و متضاد حقوق سرمایه داری می‌باشند.
این حقوق غیر قابل داوری می‌باشند چرا که در مورد ارایه یا نقض آن نمی‌توان از طریق دادگاه قضاوت نمود.
آرمان گرایانه می‌باشد و نقطه مقابل حقوق قانونی که در واقعیت وجود دارد.
به همین ترتیب ویژگی‌های حقوق مدنی و سیاسی عبارتند از:
نگاتیو (حقوق غیر اثباتی) به این معنی که نیازی نیست دولت برای آنها قانونی وضع کند و صرفاً باید به محافظت از این حقوق بپردازد که نقض نگردند.
هزینه بردار نیست و نیازی به منابع مالی ندارند.
فوری هستند و نیاز به برنامه زمانی ندارند به این معنی که بلافاصله بعد از که دولت تصمیم بگیرد می‌تواند آن را ارایه دهد.
دقیق هستند چرا که به آسانی می‌توان آنها را قضاوت و اندازه‌گیری کرد.
غیر نظری و غیر سیاسی هستند.
کاپیتالیست (حقوق سرمایه داری) می‌باشند.
قابل داوری و طرح در دادگاه برای قضاوت می‌باشند.
حقوق قانونی واقعی می‌باشند و آرمان گرایانه نیستند.
اولیویا بال و پل گریدی بر این باورند که به آسانی می‌توان برای هر دو شاخه طبقه بندی فوق، مثال‌هایی ارایه کرد که در طبقه بندی فوق نمی‌گنجند. به عنوان مثال به خصوص در زمینه‌هایی مانند قابل داوری بودن، پوزیتیو بودن، محدودیت منابع و مبهم بودن.
سه نسل
نوع دیگری از طبقه بندی که توسط کارل واساک، ارائه شده است، حقوق بشر را به سه نسل تقسیم می‌کند: حقوق نسل اول: حقوق مدنی و سیاسی، که دربردارنده حقوق مربوط به زندگی و مشارکت سیاسی است. حقوق نسل دوم: حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که شامل حقوق مربوط به امرار معاش می‌شود. حقوق نسل سوم: حقوق جمعی و گروهی، که حقوق مربوط به صلح و حقوق پاکسازی محیط زیست را دربرمی‌گیرد. فارغ از این طبقه بندی حقوق مربوط به نسل سوم بسیار مورد بحث قرار گرفته است. این طبقه بندی در تقابل با نظریه غیر قابل تفکیک بودن قرار می‌گیرد چراکه به طور ضمنی بیان می‌کند که برخی از حقوق می‌توانند به طور مستقل و فارغ از بقیه آنها وجود داشته باشند. کارشناس حقوق بشر فیلیپ آلستون استدلال می‌کند:
اگر هریک از شاخصه‌های حقوق بشر ضروری و مهم تلقی شوند پس در هیچ یک از آنها را نباید مورد بی توجهی قرار داد و این مسئله بسیار مهم است.
او و برخی دیگر معتقد به رعایت احتیاط در اولویت بندی حقوق هستند:
هر گونه اولیت بندی نباید موجب نادیده گرفتن موارد دیگر و نقض آشکار حقوق شود.
— فیلیپ آلستون
اولویت بندی در صورت لزوم، باید پایبند به مفاهیم اصلی و اصولی مانند عدم تبعیض، برابری و مشارکت باشد.
— اولیویا بال و پل گریدی
بعضی از حقوق بشر، حقوقی غیر قابل تفویض هستند. عبارت غیرقابل تفویض به این معنا است که این حقوق اساسی و سلب ناشدنی از طبیعت انسان هستند.
حفاظت بین‌المللی
بعد از جنایاتی که در جنگ جهانی دوم رخ داد نگرانی برای حمایت اجتماعی و حقوقی از حقوق بشر و آزادیهای اساسی و پایه افزایش یافته بود. پایه واساس سازمان ملل متحد و مفاد منشور سازمان ملل متحد ارائه و ایجاد مبنا و بنیادی برای یک سیستم کامل و جامع از حقوق بین‌الملل و تلاش در زمینه حفاظت از حقوق بشر است. از آن زمان به بعد، حقوق بشر بین‌المللی، توسط مجموعه به هم پیوسته‌ای از قرادادها، عهدنامه‌ها، سازمانها و نهادهای سیاسی پایه ریزی شد.
منشور سازمان ملل متحد
مفاد منشور سازمان ملل متحد اساساً برای توسعه و گسترش حفاظت از حقوق بشر بین‌المللی است. در مقدمه آن لزوم پایبندی به حقوق اساسی بشر، حیثیت و ارزش انسانی و تساوی حقوق مرد و زن ذکر شده است. مطابق مورد سوم از ماده یک منشور، بر لزوم همکاری بین‌المللی در زمینه حل مشکلات بین‌المللی که دارای جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی یا بشردوستانه است و در پیشبرد و تشویق احترام به حقوق بشر و آزادیهای اساسی برای همگان بدون تمایز از حیث نژاد، جنس، زبان یا مدهب تاکید شده است. ماده ۵۵ منشور تبیین می‌نماید که:
باتوجه به ضرورت ایجاد شرایط ثبات و رفاه برای تامین روابط مسالمت‌آمیز و دوستانه بین‌الملل براساس احترام به اصل تساوی حقوق و خودمختاری ملل، سازمان ملل متحد امور زیر را تشویق خواهد کرد:
الف- بالا بردن سطح زندگی، فراهم ساختن کار برای حصول شرایط ترقی و توسعه در نظام اقتصادی و اجتماعی؛
ب- حل مسائل بین‌المللی اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و مسائل مربوط به آنها و همکاری بین‌المللی فرهنگی و آموزشی.
ج- احترام جهانی و موثر حقوق بشر و آزادیهای اساسی برای همه بدون تبعیض از حیث نژاد، جنس و زبان یا مذهب.
همچنین ماده پنجاه و شش از منشور از اهمیت بالایی برخوردار است، چون مطابق آن، کلیه اعضا متعهد می‌شوند که برای نیل به مقاصد مذکور در ماده ۵۵ درهمکاری با سازمان ملل متحد اقدامات فردی یا دسته جمعی معمول دارند. رعایت و اجرای این مفاد برای طرفین آن یعنی خود سازمان و اعضا الزامی است و در واقع به عنوان یک تعهد حقوقی برای اعضای سازمان ملل متحد محسوب می‌شود. به طور کلی، مراجع حقوق بشر در منشور مبهم و کلی است و منشور مشتمل بر حقوق قانونی خاصی برای روش اجرای حقوق و محافظت از اجرای آن نیست به دیگر سخن ضمانت اجرایی خاصی برای قوانین آن وجود ندارد، با این وجود از اهمیت حمایت از اجرای حقوق بشر در منشور سازمان ملل متحد نباید کاسته شود. اهمیت حقوق بشر در صحنه جهانی را می‌توان از روی اهمیت آن در چارچوب سازمان ملل متحد پیش بینی کرد و منشور سازمان ملل متحد را می‌توان نقطه شروعی برای گسترش طیف وسیعی از اعلامیه‌ها، عهدنامه‌ها، پیاده‌سازی و اجرایی سازی ارگان‌های سازمان ملل متحد، کمیته‌ها و گزارش‌ها برای حفاظت از حقوق بشر محسوب نمود. حقوقی که توسط منشور سازمان ملل متحد از آنها حمایت می‌شود حقوق مدون و تعریف شده در اعلامیه‌های بین‌المللی حقوق بشر است مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی.
اعلامیه جهانی حقوق بشر
اعلامیه جهانی حقوق بشر توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸، تا حدودی در پاسخ به جنایات جنگ جهانی دوم، به تصویب رسید. اگر چه اعلامیه جهانی حقوق بشر قطعنامه‌هایی غیر الزام آور و فاقد ضمانت اجرا بود، اما هم اکنون پایبدی و پذیرش حقوق عرفی بین‌الملل تا حدودی قواعد آن را الزام آور ساخته است. اعلامیه جهانی حقوق بشر مصرانه از کشورهای عضو می‌خواهد که برای توسعه و گسترش تعدادی از حقوق انسانی، مدنی، اقتصادی و اجتماعی، تلاش کنند و تاکید می‌نماید که این حقوق بخشی از بنیاد آزادی، عدالت و صلح در جهان می‌باشد. اعلامیه‌های بین‌المللی تلاش می‌کردند برای اینکه به طور قانونی در راستای محدود کردن دولت گام بردارند و سیستم جدیدی را پایه‌گذاری کنند که در آن شهروندان و دولت متقابلاً در قبال هم حق و وظیفه داشته باشند. مطابق مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال ۱۹۴۸:
به رسمیت شناختن منزلت ذاتی و حقوق برابر و مسلم همه اعضای خانواده بشری اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان است.
منشور سازمان ملل خواستار ایجاد کمیسیونی برای حقوق بشر بود. النور روزولت، بیوه فرانکلین دلانو روزولت رئیس جمهوری ایالات متحده، ریاست این کمیسیون را در سال ۱۹۴۷ به عهده گرفت. تهیه، تدوین و تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر تحت هدایت و نظارت این زن متواضع و معتقد به کرامت انسانی انجام پذیرفته است. وی از طرف بسیاری از صاحب نظران به عنوان با نفوذ ترین زن قرن بیستم شناخته شده است. اعضای کمیسیون بلافاصله در مورد اینکه به مانند منشوری از حقوق باید چگونه باشد و همچنین چگونگی اجرای آن، با هم موافق نبودند. لذا کمیسیون اقدام به ایجاد یک چارچوب برای اعلامیه جهانی حقوق بشر و معاهدات همراه با آن کرد و اعلامیه جهانی حقوق بشر به سرعت در اولویت قرار گرفت. جان پیتر هامفری استاد حقوق در کانادا، رئیس بخش حقوق بشر دبیرخانه سازمان ملل، اگر چه رسماً عضو هیات مدیره کمیسیون و کمیته تهیه پیش نویس بود، ولی وی تهیه کننده مدارک اولیه چهار صد و هشت صفحه‌ای و اولین پیش نویس اعلامیه برای کمیته تهیه پیش نویس بوده است. او در خلال بحث‌ها نیز، نقش میانجی با ارزشی بین فلسفه‌های مختلف را ایفا نمود هامفری به همراه وکیل فرانسوی رنه کاسین مسئول بسیاری از پژوهش‌های ملی و چگونگی ساختار اسناد بودند، آنچه در اعلامیه حقوق بشر آمده است تفسیری است از اصول اولیه‌ای که ایشان نگاشته بودند. سندی که کاسین آن را نوشته بود شامل اصول اساسی کرامت، آزادی، برابری و برادری در دو ماده اول خود بود. که با حقوق مربوط به افراد جایگزین شد حقوق افراد در ارتباط با یکدیگر و در ارتباط با اجتماعات مانند حقوق معنوی، حقوق عمومی و سیاسی و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نهایتاً سه ماده اخر در متن نوشته شده توسط کاسین در زمینهٔ محدودیت‌ها وظایف و نظم اجتماعی و سیاسی است. هامفری و کاسین در اعلامیه حقوق بشر اصولی را آوردند که از نظر قانونی قابل اجرا بود. همانطور که در بند سوم از مقدمهٔ اعلامیه جهانی حقوق بشر، سال ۱۹۴۸ منعکس شده است:
از آنجا که بایسته است تا آدمی، به عنوان آخرین راهکار، ناگزیر از شوریدن علیه بیدادگری و ستمکاری نباشد، به پاسداری حقوق بشر از راه حاکمیت قانون همت گمارد.
رنه کاسین پروفسور حقوق مدنی و متخصص در حقوق بین‌الملل به ویژه حقوق بشر در دانشگاه پاریس بود. او زندگیش را وقف دفاع از حقوق مردان، زنان و کودکان کرده بود به طوری که در دهه ۱۹۲۰ وی را پدر یتیمان فرانسه می‌خواندند. در سال ۱۹۶۸ جایزه صلح نوبل را بخاطر تهیه اولین پیش نویس کامل اعلامیه جهانی حقوق بشر دریافت نمود. قسمتی از اعلامیه جهانی حقوق بشر تحقیقی بود که توسط کمیته‌ای از کارشناسان بین‌المللی حقوق بشر از جمله نمایندگانی از همه قاره‌ها و همه ادیان بزرگ و با مشورت رهبرانی مانند مهاتما گاندی طراحی و نوشته شده بود. و شامل عناوینی چون حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌شد. در این کمیته این فرض پیش بینی شده بود که تمام حقوق بشر تفکیک ناپدیر است و تمام انواع آن به گونه‌ای مرتبط با یکدیگر فهرست شده‌اند. این اصل توسط هریک از اعضای کشورهای مختلف به اتفاق آرا به تصویب رسید. (اعضا عبارت بودند از: جمهوری سوسیالیستی بلاروس شوروی، چکسلواکی، لهستان، عربستان سعودی، جمهوری سوسیالیستی اوکراین شوروی، اتحاد جنوب آفریقا، اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، یوگسلاوی) با این حال بعدها موضوع مهم چالش قرار گرفت.
اعلامیه جهانی حقوق بشر به دو شاخه مختلف تقسیم شد که عبارتند از:
میثاق حقوق مدنی وسیاسی
میثاق حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، هردو میثاق باحق مردم برای تعیین سرنوشت و حاکمیت بر منابع طبیعی خود شروع می‌شود. بحث بر سر این که حقوق بشر بنیادی تر از حقوق اساسی است و یا برعکس تا به امروز همچنان ادامه دارد.
تدوین کنندگان میثاق در ابتدا تنها یک شاخه را در نظر گرفته بودند و پیش نویس اولیه و اصلی تنها شامل حقوق سیاسی و مدنی بود اما بعدها شاخه حقوق اقتصادی، اجتماعی نیز پیشنهاد شد. اختلاف نظر بر سر اینکه کدام شاخه پایه اساسی حقوق بشر را تشکیل می‌دهد، موجب ایجاد دو میثاق حقوق بشر شده است. بحث بر سر این مسئله بود که حقوق اقتصادی و اجتماعی حقوقی آرمان گرایانه می‌باشند و با تعریف حقوق بشر که حقوقی اساسی هستند و مردم به صرف انسان بودن از آن بهره‌مند می‌شوند در تضاد است و میزان حقوق اقتصادی و اجتماعی به میزان ثروت و در دسترس بودن منابع مالی بستگی دارند. علاوه بر این حقوق اجتماعی و اقتصادی به ایدئولوژی یا نظریه اقتصادی پذیرفته شده در جامعه مرتبط می‌گردد. در حالیکه به عکس آن، حقوق اساسی بشر، کاملاً منطبق با طبیعت انسان (توانایی‌های جسمی و روانی) می‌باشند. همچنین دیگر بحث‌ها بر سر این است که حقوق اقتصادی، متناسب با موقعیت افراد الزام آور و ضروری است و نیز در مورد آن اجماع وجود ندارد و همگی در این زمینه توافق دارند که ابزارهای مورد نیاز برای اجرایی کردن حقوق اقتصادی و اجتماعی، با ابزارهای مورد نیازی برای اجرایی نمودن حقوق مدنی و سیاسی کاملاً متفاوت می‌باشند.
این بحث‌ها و تمایل برای هرچه بیشتر به امضا رساندن قوانین حقوق بشر، منجر به ایجاد این دو میثاق شد. بلوک شوروی و تعدادی از کشورهای در حال توسعه بر این باور بودند که باید همه حقوق در یک قطعنامه واحد گنجانیده شود. هردو میثاق به کشورها اجازه می‌دادکه برخی از حقوق را فسخ کنند. و موافقان امضای آن، در معاهده اجماع و اکثریت کافی را بدست نیاوردند.
پیمان نامه‌های بین‌المللی
در سال ۱۹۶۶ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی(ICESCR) در سازمان ملل متحد، به تصویب رسید. کشورهایی که این پیمان را امضا کردند رعایت حقوق مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر برایشان الزام آور بود و به ایجاد قوانین مربوط به حقوق بشر، متعهد شدند. از آن زمان به بعد معاهدات و قوانین متعدد دیگر در سطح بین‌المللی ارائه شده‌اند. آنها به طور کلی به عنوان اسناد حقوق بشر شناخته شده است. برخی از این معاهدات مهم که در ارتباط با میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به تصویب رسیده‌اند مانند معاهدات هفت هسته‌ای" عبارتند از:
کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض نژادی (که در سال ۱۹۶۶ به تصویب رسید و در سال ۱۹۶۹ لازم‌الاجرا شد).
کنوانسیون امحای کلیه اشکال تبعیض علیه زنان (که در سال ۱۹۷۹ به تصویب رسید و در سال ۱۹۸۱ لازم‌الاجرا شد).
کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه شکنجه (که در سال ۱۹۸۴ به تصویب رسید و در سال ۱۹۸۴ لازم‌الاجرا شد).
کنوانسیون حقوق کودک (که در سال ۱۹۸۹ به تصویب رسید و در سال ۱۹۸۹ لازم‌الاجرا شد)
کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت (که در سال ۲۰۰۶ به تصویب رسید و در سال ۲۰۰۸ لازم‌الاجرا شد).
کنوانسیون بین‌المللی حمایت از حقوق کارگران مهاجر و اعضای خانواده‌شان (که در سال ۱۹۹۰ به تصویب رسید و در سال ۲۰۰۳ لازم‌الاجرا شد).
نقض حقوق بشر
نقض حقوق بشر زمانی رخ می‌دهد که توسط دولت و یا نهاد غیر دولتی برخی از افراد مورد سوءاستفاده قرار بگیرند، یا حقوق اساسی (از جمله حقوق مدنی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی) آنها انکار و نادیده گرفته شود، و یا هنگامی که هر دولت یا نهاد غیر دولتی بخشی از پیمان میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و یا دیگر حقوق بین‌المللی و حقوق بشر دوستانه را در مورد برخی از افراد رعایت نکند. لذا در مورد نقض حقوق بشر سازمان ملل متحد شورایی را تعیین کرده تحت عنوان شورای امنیت که تنها تریبون و دادگاهی است که در این‌گونه موارد تصمیم گیری می‌کند. چنانچه مطابق ماده ۳۹ منشور سازمان ملل متحد: شورای امنیت وجود هرگونه تهدید علیه صلح، نقض صلح، یا عمل تجاوز را احراز و توصیه‌هایی خواهد نمود یا تصمیم خواهد گرفت که برای حفظ یا اعاده صلح و امنیت بین‌المللی به چه اقداماتی برطبق مواد ۴۱ و ۴۲ باید مبادرت شود. سازمانهای غیر دولتی مستقل، از جمله سازمان عفو بین‌الملل، فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر، دیده‌بان حقوق بشر، سازمان جهانی مبارزه با شکنجه، خانه آزادی، آزادی بیان بین‌المللی و سازمان ضد برداری، نظارت می‌شود. کار این سازمانها این است که: شواهد و مدارک و اسناد نقض حقوق بشر را جمع آوری می‌کند و و سپس از طریق تحت فشار قرار دادن سعی بر اجرای قوانین حقوق بشر دارد. جنگ‌ها و جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت از جمله نسل‌کشی، نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه از جدی ترین موارد نقض حقوق بشر به شمار می‌روند. افشاگری و آگاه ساختن جهان و اعتراض به رفتارهای غیر انسانی اغلب منجر به درخواست برای کمک و گاهی بهبود شرایط می‌شود. شورای امنیت سازمان ملل متحد برای حفظ صلح کار می‌کند و سایر ملل و معاهدات (ناتو)، در هنگام لزوم برای حفاظت از حقوق بشر مداخله می‌کنند.به عنوان مثال در سالهای ۱۹۵۳ تا ۲۰۱۳ بیش از ۷۰ قطعنامه علیه جنایات اسرائیل در سازمان ملل تصویب شده است. از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳ تعداد ۱۵۲۳ کودک توسط اسرائیلی‌ها کشته شده‌اند.امریکا به طور متوسط روزانه ۸.۵ میلیون دلار به اسرائیل کمک کرده‌است.اسرائیل تا به حال ۲۷۰۰۰ خانه‌ی فلسطینیان را تخریب کرده است.۵۰۲۳ سیاست‌مدار فلسطینی بازداشت یا زندانی شده‌اند.۲۶۳ شهرک صهیونیست نشین در سرزمین‌های متعلق به فلسطینیان ساخته‌شده‌است. که با جنایات هیتلر قابل مقایسه است.
ساعت : 4:02 pm | نویسنده : admin
|
مطلب بعدی